nồng và ướt cùng mùi phân ngựa bốc lên. Một ngày như ngày đó, Onga
cùng anh ra đứng bên bờ sông Volga cheo leo. Trước mặt hai người là sông
nước mênh mông. Cảnh im lìm thực là trang nghiêm. Con chim sơn ca réo
rắt hót, tiếng hót ngân lanh lảnh; từng tảng băng lều bều trên mặt nước trôi
theo dòng. Nhưng anh thấy hình như không phải những cục băng trôi xuôi,
mà chính là Onga và anh đang đi ngược dòng sông bồng bột, cả hai im
lặng. Nhưng trước mắt hai người, viễn cảnh của hạnh phúc đẹp đến nỗi, đối
diện sông Vônga bát ngát và trong hơi thở của mùa xuân ôm ấp, cả hai
cùng phập phồng lồng ngực. Tất cả những cái đó từ nay đã mất rồi. Nàng sẽ
từ nay không ngó ngàng anh nữa, và nếu nàng không làm thế, thì anh có
quyền được nhận sự hy sinh ấy không? Lẽ nào anh để cho thiếu nữ lộng lẫy
ấy, tươi đẹp ấy, đầy tương lai ấy, gắn bó với một kẻ thương tật lết đi bằng
hai chân què...?
Anh yêu cầu chị y tá đem cất ngay khỏi bàn vật đã ngây thơ làm cho anh
nhớ tới mùa xuân.
Cành liễu đã cất rồi, nhưng anh vẫn không xua đuổi nổi những ý nghĩ
nặng nề đang xông tràn vô tư tưởng anh. Onga sẽ nói gì khi biết anh què?
Nàng sẽ thôi anh? Nàng sẽ quên anh? Nàng sẽ gạt anh ra khỏi đời nàng?
Nghĩ đến đấy, với tất cả tâm hồn anh, Alếchxây bừng bừng nổi giận: Không
Onga không phải là hạng người như thế! Onga đâu có bỏ anh? Đâu có xoay
lưng lại anh? Nhưng còn đáng bực hơn thế nữa cơ: anh đã tưởng tượng thấy
Onga sẽ lấy anh vì thương hại, lấy một người tàn phế và vì thế Onga sẽ
phải nghỉ học, bỏ giấc mộng học kỹ thuật cao cấp và sẽ phải lo còng lưng
làm việc nuôi chồng, nghĩa là anh, một người chồng tàn tật và biết đâu, lại
phải nuôi cả con nữa.
Anh có quyền nhận sự hy sinh đó không? Chưa có gì gắn bó hai người.
Onga chỉ hứa hôn chứ chưa phải vợ anh. Anh thương chị bằng một mối tình
chân thật và vì vậy anh quyết định không muốn dùng quyền đó của mình,
cho rằng bổn phận của anh là phải tự mình cắt đứt hẳn hoi mọi liên lạc với
Onga, và ngay từ bây giờ để tránh những tương lai đau đáu sau này, mà cả
những đau khổ trong lúc ngập ngừng hiện tại. Nhưng. nhiều bức thư, với
