Hôm đó, đầu óc mọi người để cả ở nơi khác, các miếng ăn cứ mắc nghẹn
nơi cổ họng.
Khi phi đội của đại úy Sétlốp lại vừa hạ cánh và máy bay đang lăn bánh
về rừng cây để lấy xăng, thì Mêrétxép vẫn ngồi trên ghế, miệng mỉm cười;
anh thấy khoan khoái vì toàn thân mệt mỏi. Anh nôn nóng nhìn lên trời
đăm đăm không chớp mắt và trêu chọc mấy người bơm xăng. Anh nóng
lòng lạ lùng, muốn bay trở lại chiến đấu nữa, rồi lại chiến đấu nữa, để thử
sức trong chiến đấu. Anh nắn luôn bì thư sột soạt dưới ngón tay, nhưng anh
chưa muốn đọc thư vào lúc như thế này.
Chỉ tới chiều, lúc hoàng hôn xuống, các phi công mới được trở về trại.
Mêrétxép không đi về trên con đường mòn trong rừng như mọi lần, mà đi
vòng lối ruộng đồng mọc đầy cỏ dại. Anh thấy cần tập trung tư tưởng, cần
nghỉ ngơi vì những tiếng động dồn dập trong cái ngày dài dằng dặc này, vì
muôn nghìn ấn tượng va chạm nơi anh.
Đêm sáng, thơm, tĩnh mịch đến nỗi tiếng đại bác gầm nơi xa xa vọng lại
giống như tiếng gầm gừ của một cơn giông qua, chứ không phải là tiếng
bom đạn của chiến trận. Con đường anh đi, băng qua một cánh đồng hồi
trước trồng lúa mạch. Lẽ ra trong những chỗ có người ở, cỏ dại buồn tẻ chỉ
le te mọc trong góc sân hay quanh đống đá vứt bên bờ ruộng, ở những nơi
mà mắt chủ nhà không để ý tới, nhưng ở đây cỏ dại đã mọc cao thật chẳng
khác như bức tường thành, mạnh, dày, và cứng, che kín mảnh đất đã trải
qua bao nhiêu đời cày cuốc mới trở nên màu mỡ. Loáng thoáng đây đó,
chẳng khác một cọng cỏ yếu ớt bị những cọng khác đè bẹp, mới thấy một
cọng lúa mạch đơn độc mọc lên và cũng đã lại trở thành lúa dại, cỏ xấu hút
hết màu mỡ của đất ruộng làm cho đất ruộng khô cằn; nó tranh hưởng tất cả
những tia nắng mặt trời, cho nên những bông lúa mạch, thiếu chất bổ
dưỡng và thiếu ánh sáng, đã héo trước khi đâm bông trổ hạt.
Mêrétxép nghĩ bụng rằng bọn phát xít cũng thế. Cũng giống như cỏ dại,
chúng muốn cắm rễ trên đất nước này, hút hết màu mỡ, cướp giật trắng trợn
tất cả của cải, lấy cắp cả ánh mặt trời, xua đuổi nhân dân lao động vĩ đại
này ra khỏi đồng ruộng và vườn tược, cướp sạch, bắt đói và bóp nghẹt
