thần, chẳng khác gì giấc mơ trong đêm tối, vĩnh viễn chẳng bao giờ thành
hiện thực, trừ phi cả hai đều là tù tự do.
Điểm danh chiều xong về trại, khi tất cả chưa ngủ, cánh tù già ngồi sưởi
bên lò lửa kể cho tù mới nghe bao nhiêu chuyện trai gái phóng đãng, tù già
là Hô-Me của đội lao cải, lịch sử nông trường nhờ họ được lưu truyền lại.
Theo họ kể, đi ở tù đàn bà khốn đốn hơn đàn ông. Thần kinh yếu đuối
không chịu đựng được cảnh cô đơn, họ phải tìm kiếm sự vuốt ve, chiều
chuộng và chăm sóc. Có người đứng sau song sắt tán tỉnh lính cảnh vệ:
- Ông cai ơi, con chuột nhà ông có muốn ngoáy lọ mỡ không?
Chỉ cần có dịp tốt thôi - dịp tốt bao giờ cũng do người tạo ra dịp tốt không
phải từ trên trời rơi xuống, dây thép gai 5 ly cũng không cản nổi nhưng cơn
hứng tình của họ, có người lăn xả vào ôm lấy tù đàn ông tự do.
Giờ đây họ đã đến.
Sương mai đã tan hết. Ánh nắng da cam đã xuống tới bờ mương, dấu chân
loạn xạ trên mặt đất trông chẳng khác gì những đường hoa văn chồng chéo
kỳ dị. Đây thật sự là con đường lầm lỗi đầy khổ ải. Trời mù sương nên
không có gió, liễu xõa cành lặng lẽ; lau lách và cỏ nước rìa mương đứng trơ
trơ chĩa ngọn lên trời, tựa hồ đám tù đàn bà này chẳng có gì đáng quan tâm
cả. Đoàn tù đàn bà bước đi nhanh nhẹn, diễu qua chỗ chúng tôi như đi
duyệt binh vẻ khiêu khích ra mặt. Đúng vậy, dáng họ đi thật nhanh nhẹn, có
người còn làm dáng thướt tha yểu điệu, vì đám đàn bà ra làm đồng này còn
rất trẻ.
Nhưng nếu không nhìn dáng họ đi, nếu họ cũng đứng im như lau lách và cỏ
nước, thì ai tin được họ là đàn bà? Cuốn Phục sinh mô tả Ma-dơ-lô-va bước
trên đại lộ Vla-di-mia để đi Xi-bê-ri hình như cô ta vẫn mặc váy; tôi không
nhớ rõ màu trắng hay màu xám, nhưng đúng là váy, đâu còn được trùm
khăn nữa. Còn tù đàn bà ở đây thì mặc quần áo tù màu đen hoàn toàn cùng
kiểu với tù đàn ông. Quần áo như bao tải rộng thùng thình, đã dấu kín hết
