đại, cho nên tạo hoá không muốn cho lưu lại lâu trên đời mà hoá nhàm.
SƠN THUỶ
Vật mà dễ cảm lòng người, trên trời không gì bằng trăng, về nhạc không gì
bằng đàn cầm, trong loài động vật không gì bằng chim quyên, trong loài
thực vật không gì bằng liễu.
Vì trăng mà lo có mây, vì sách mà lo có mọt, vì hoa mà lo gió mưa, vì tài tử
giai nhân mà lo mệnh bạc; đó đều là tấm lòng Bồ Tát cả.
Người xưa nói: “Nếu không có hoa, nguyệt, mĩ nhân thì xin đừng sinh ở thế
giới này”. Tôi xin thêm một câu: “Nếu không có bút, mực, cờ, rượu thì
không nên làm người”.
Nhân tuyết mà nhớ tới cao sĩ, nhân hoa mà nhớ tới mĩ nhân, nhân rượu mà
nhớ tới hiệp khách, nhân trăng mà nhớ tới bạn quí, nhân sơn thuỷ mà nhớ
tới những thơ văn đắc ý.
Có cảnh sơn thuỷ trên đất
, có cảnh sơn thuỷ trên tranh, có cảnh sơn
thuỷ trong mộng và có cảnh sơn thuỷ trong lòng. Cảnh sơn thuỷ trên đất
đẹp ở chỗ gò hang u tịch, cảnh sơn thuỷ trên tranh đẹp ở chỗ nét bút thấm
thía; cảnh sơn thuỷ trong lòng đẹp ở chỗ mỗi vật đều đúng vị trí.
Măng tre là vật quí trong loài rau, quả vải là vật quí trong các loại trái cây,
cua là vật quí trong loài thuỷ tộc, rượu là vật quí trong sự ẩm thực, trăng là
vật quí trên trời, Tây Hồ là vật quí về sơn thuỷ, từ khúc là vật quí trong văn
chương.
Phải có duyên mới được du ngoạn thắng cảnh; nếu duyên chưa tới thì dù ở
cách thắng cảnh chỉ vài chục dặm cũng không nhàn nhã mà đi được.
