------
Tô Đông Pha = T
3
L
2
H
4
C
3
Tất nhiên nhà nào cảm tính cũng cao hết, nếu không, họ đã không phải là
thi sĩ.
Vậy công thức của tôi về tinh thần dân tộc Trung Hoa là:
-----
T
4
L
1
H
3
C
3
Trước hết chúng ta xét yếu tố C
3
, nó trỏ rằng người Trung Hoa mẫn cảm,
và đối với nhân sinh có một thái độ nghệ sĩ. Triết gia Trung Hoa nhìn đời y
như thi nhân, triết lí của họ giống thơ hơn là giống khoa học, trái hẳn với
phương Tây. Nhờ họ cảm mạnh được nỗi vui buồn, sự thăng trầm của đời
sống nên ho mới có được một triết lí vui vẻ. Thấy ngày xuân thấm thoát mà
người ta cảm được cái bi kịch của nhân sinh; nhìn hoa nở rồi tàn mà người
ta động mối thương tâm. Mới đầu người ta buồn rầu, chán ngán rồi sau giác
ngộ và mỉm cười tinh ranh như một triết gia lão thành.
Yếu tố T
4
trở thành óc thực tế rất cao, có thái độ của một người không bỏ
mồi bắt bóng. Người lí tưởng nói “Đời người chỉ là giấc mộng”; người thực
tế đáp lại: “Đúng, nhưng xin để cho chúng trong giấc mộng đó tận hưởng
lạc thú đi”. Tinh thần đó là tinh thần thực tế của một thi sĩ chứ không phải
của một nhà doanh nghiệp, nó không phải là sự lạc quan của một thanh
niên ca hát tiến tới sự thành công mà sự lạc quan của một ông già vừa vuốt
chòm râu bạc phơ vừa chuyện trò nhỏ nhẹ.
