Vậy loài người cách biệt xa với Thượng Đế toàn thiện, cũng như con kiến
cách biệt xa với chúng ta. Chúng ta thông minh thật và thường hơi tự mãn.
Nhưng theo các nhà sinh học thì mãi tới gần đây phần tinh thần của chúng
ta mới phát triển, chúng ta mới biết dùng ngôn ngữ để biểu thị tư tưởng, và
hiện nay vẫn giữ nhiều bản năng của loài động vật, những bản năng dã man
mà rất mạnh, mạnh hơn những động lực tinh thần nhiều, thành thử về
phương diện cá nhân cũng như về phương diện đoàn thể, chúng ta có nhiều
hành động xấu xa. Ngày nay chúng ta hiểu được phần tinh thần của chúng
ta ra sao rồi. Chúng ta thông minh thật, nhưng chưa đủ. Bộ óc của chúng ta
chỉ là một đốt xương sống khuếch trương mà thành cho nên công dụng của
nó cũng như công dụng của xương sống, chỉ là để cảm thấy cái nguy, kịp
thời phản ứng hầu bảo vệ sinh mạng – chứ không phải để suy nghĩ. Về việc
suy nghĩ thì thường thường chúng ta dở lắm. Tước sĩ Balfour đáng được
lưu danh chỉ nhờ nói được một câu mạnh mẽ này: “Bộ óc con người là một
cơ quan để kiếm thức ăn cũng như cái mồm con heo vậy thôi”. Tôi không
cho lời đó là ngạo đời mà cho rằng ông sáng suốt hiểu bản chất của chúng
ta lắm.
Chúng ta không hoàn toàn? Phải. Nhưng Thượng Đế tạo ra chúng ta như
vậy mà! Tị tổ của chúng ta bơi lội, bò, chuyền cành nọ sang cành kia ở
trong rừng hoang như Tarzan. Theo tôi, trong mỗi giao đoạn tiến hóa, con
người đều hoàn toàn cả không có gì phải điều chỉnh. Nhưng ngày nay
chúng ta phải làm một công việc điều chỉnh thiên nan vạn nan…
Khi tự tạo ra một nền văn minh là loài người bắt đầu tiến vào một cuộc
phiêu lưu mà, xét về phương diện sinh vật, chính hóa công cũng phải lấy
làm khủng khiếp. Về sự thích ứng với tự nhiên thì mọi sinh vật đều là toàn
mĩ cả, vì vật nào không thích ứng nổi thì đã bị tiêu diệt rồi. Nhưng ngày
nay, chúng ta không phải là thích ứng với tự nhiên, mà là thích ứng với cái
mà chúng ta gọi là văn minh. Trong thiên nhiên, tất cả các bản năng đều tốt,
nhưng trong xã hội, chúng ta lại cho chúng ta dã man. Con chuột nào cũng
