THƯƠNG QUÁ BÁNH KHOAI KHÔ
M
ùa hè, khi những đám mây sũng nước báo hiệu nước lên phủ kín trời
một màu xam xám, trăng trắng, khi tiếng trống hộ đê thì thùng vang lên
trên các điếm canh giục giã các hộ ven sông gói ghém đồ đạc di chuyển vào
trong đồng, khi đường làng nhão ra bởi những cơn mưa dầm dề không dứt
làm nước mương, nước ao hồ dâng lên xâm xấp mặt đường, khiến cho cả
làng biến thành một hòn đảo là lúc lũ trẻ túa ra khắp làng. Tiếng hò hét, chí
chóe tranh nhau vồ những con rô rạch, những con chuột đồng béo mũm sặc
nước lờ đờ ngoi ngược dòng nước vang dậy át cả tiếng mưa. Trong khi đó,
ở nhà, các bà các chị chụm nhau lại bên bếp lửa, trong khói rơm mới vừa
kịp khô thơm thơm nồng nồng, vừa rì rầm bao chuyện riêng tư, vừa làm
món bánh khoai khô mà quanh năm, chỉ mùa này mới có.
Khoai lang trồng đất bãi, củ nào củ nấy mập tròn, đượm vị phù sa. Thái
con chỉ, phơi trên sân gạch non qua mấy nắng đồng bằng châu thổ sông
Hồng, khô cong queo, phơ cái màu phấn trắng hoặc trắng tím, đem bỏ
chum, đậy kĩ lá chuối, đến khi lấy ra, đưa lên miệng cắn vẫn giòn công cốc,
ăn vã cũng được mấy vốc, chỉ mỏi mồm chứ không thể chán. Nhưng, khoai
khô để làm bánh thì phải ngâm cho thật mềm và phai nhựa, đến khi cho vào
cối giã vẫn còn dai bật chày lên. Khoai khô giã kì công như giã giò, giã đến
khi nào bột thật mịn, quánh lại thành một chất đen như bột bánh gai thì mới
mang ra làm bánh. Nhớ là phải nấu đỗ lên trước, khi đỗ đã bở tơi thì chỉ
thêm một chút đường thôi, viên thành từng viên nhỏ làm nhân, sau đó,
dùng bột khoai khô nắm thật đều tay, đừng nặn hình tròn, vì chỉ khi ăn, bạn
mới biết vì sao, bánh khoai khô làng tôi bao đời nay chỉ một hình dáng thon
thon như quả trứng. Xếp một lượt bánh, một lượt lá chuối, lại một lượt
bánh, một lượt lá chuối lên rổ, cứ thế, đừng đậy vung, cho lên nồi hấp.
Bánh rất nhanh chín, nếu đậy vung, hơi nước hấp vào nhão bánh thì coi như
nồi bánh hôm ấy hỏng. Đừng tưởng, món bánh quê mùa dân dã mà tùy tiện,
