nhỏ với ông bà già. Chừng ấy người cứ dắt díu nhau sống và âm thầm chiến
đấu.
Dì cúi mặt ngậm ngùi rằng, người của cách mạng phải trọn tình trọn
nghĩa, thế này thế kia. Không có giấy báo tử của dượng, nhưng một năm,
hai năm, bốn năm rồi năm năm không có lấy một tin tức, niềm hy vọng
nhen lên bao nhiêu rồi cũng tắt ngúm đi chừng ấy. Rồi “Tại thằng Lương
cứ thèm ba mà con Nhiên thì thèm mạ”, nên chi thấy cảnh cha con Nhiên
lầm lũi bên nhà, dì gật đầu để bốn người về chung mái. Năm mười tuổi, anh
Lương mất khi đi tắm với bạn. Người làng bảo số dì sát chồng sát con bởi
cái gò má xương xẩu ấy. Chồng mất, con đẻ cũng mất, giờ cúi lưng nuôi
con người ta. Hồi ấy em nhỏ xíu, mạ cho em lẽo đẽo quấn chân dì, cho
những lần dì ra sông có em bi bô ở bên để dì không nghĩ quẩn. Những lúc
về nhà, mạ ngồi chồm hổm bên em rồi hỏi dồn, dì dắt em ra sông mần chi.
Em bảo “Dì chò” (tại em nói chớt, tức dì hò).
Em từ tốn lớn lên, kỷ niệm với dì nhiều hơn với mạ, ngủ với dì nhiều
hơn ngủ với mạ. Hồi trước Nhiên ghét em lắm, bảo em giành mạ của chị,
rồi sau lớn nghe người này người kia nói ra nói vào, Nhiên bảo đằng nào
cũng chẳng ruột rà thân thích nên đâm ra khoảng cách với dì. Nhiên chẳng
biết rằng có những chiều, nhiều khi thơ thẩn, dì đội nón ra bờ mà trông.
Nhất là từ sau hôm Nhiên lấy chồng. Ai cũng khen dì trọn tình trọn nghĩa,
ba Nhiên mất cả chục năm nay, mình dì nuôi Nhiên bằng mấy gốc tiêu sum
trái, bằng đàn lợn tròn ĩnh, mấy con bò xấp xải lông vàng óng. Thế mà
Nhiên học hành xong xuôi, lấy chồng đường hoàng.
Dạo này, dì lẫn đi nhiều, cứ lúc nhớ lúc quên. Nên những khi rảnh rỗi, dì
bảo em lấy giấy tờ ra chép, dì hò từng nào em cắm cúi ghi lại. Ngước mặt
lên trời, dì bảo thèm có đứa con gái, về già thế này tha hồ nhỏ to tâm sự
những chuyện đàn bà hay chỉ để truyền lại những điệu hò xưa cũ. Nhiên
luôn tạo khoảng cách với dì, dù rằng dì luôn coi Nhiên là con gái. Mắt dì
ướt nước khi nhắc đến chị Hiền, anh Lương và những chị (hay anh)
Thương, Nhớ, Mãi nào đó mãi mãi không có mặt trên đời. Em chỉ tiếc hùi
hụi, nếu dì có con gái hay nếu chị Hiền còn sống, nếu trên đời có chị
