nói chi đến những người ở những thế giới xa cách mà chúng ta tùy
thuộc để có được những nguồn sống phong phú của chúng ta.
[Ghi chú của người dịch: Đoạn gần cuối sau đây là những suy nghĩ
riêng tư của tác giả khi đưa ra một so sánh giữa Đạo đức học của
Aristoteles và Đạo đức học Kitô giáo, một việc làm thiết nghĩ là tự
nhiên cho mỗi tác giả cũng như mỗi độc giả, trong tinh thần phê phán
và xây dựng của thời đại khai sáng. Chúng tôi tôn trọng thái độ tự
kiểm của tác giả và trung thành biên dịch ra đây].
Như thế, có thể sẽ bổ ích khi so sánh Đạo đức học vị nhân được
chỉnh sửa của Aristoteles như vừa mô tả với lời tóm tắt các giới răn
của Đức Jesus: “Hãy yêu mến Chúa, Chúa Trời của ngươi, hết lòng,
hết linh hồn, hết trí khôn và hết sức lực ngươi... và hãy yêu thương
người thân cận như chính mình” (Mark 12:30-31). Ta hãy tạm gác ra
ngoài vấn đề hiện hữu của Đức Chúa Do Thái giáo và Kitô giáo và cả
các Thần linh của Aristoteles, mà chỉ nhằm so sánh các Lý tưởng hàm
chứa bên trong. Hai khái niệm về Thần linh và các Lý tưởng liên quan
được đưa ra cho những khát vọng của con người là rất khác nhau. Các
Thần linh của Aristoteles là những thực thể thuần tinh thần, và nếu họ
có quan tâm đến các vấn đề của con người, thì Aristoteles trình bày họ
như chỉ quan tâm đến việc chúng ta (hay những kẻ khôn ngoan trong
chúng ta) tranh đua với nhau về nhận thức tinh thần. Nhưng Đức Chúa
của Do Thái giáo là một vị Chúa của tình yêu cũng như của tri thức,
Đấng được mô tả như hằng quan tâm đến dân của Ngài trong cộng
đồng cũng như nơi từng cá nhân, và quan tâm cách riêng đến đức công
bình xã hội (td. về định mệnh của người nghèo và người mồ côi) và có
khả năng tha thứ. Tất cả những điều đó đưa đến khái niệm Kitô giáo
về Đức Chúa của Tình yêu (xem chương 6).
Aristoteles không thể không biết đến sự quan trọng của tình yêu con
người. Quả vậy, ông đã dành trọn hai tập sách (NE VIII và IX) cho
vấn đề tình bằng hữu. (Chúng có nhiều phần dễ đọc hơn và có thể đọc
độc lập với phần sách còn lại). Và Aristoteles nói, với một nghĩa rất
