nhau để đòi hỏi cải cách sẽ “nâng cao ý thức”, tạo tính liên đới giai
cấp và thúc đẩy sự thay đổi cách mạng.
Trên thực tế, một loạt dài những cải cách nhỏ đã biến đổi rất nhiều
chủ nghĩa tư bản, bắt đầu với British Factory Acts vào thế kỷ XIX, nó
đã giới hạn sự bóc lột nghiệt ngã nhất đối với công nhân và con trẻ,
tiếp đến với những chương trình bảo hiểm toàn quốc, trợ cấp thất
nghiệp và các chương trình bảo hiểm y tế toàn quốc (ở châu Âu, dẫu
chưa phải ở Hợp chủng quốc Hoa Kỳ). Các công đoàn đã đạt được
những tiến bộ đều đặn với sự tăng lương thực tế và cải thiện điều kiện
làm việc. Quả thực, nhiều biện pháp đưa ra trong Tuyên ngôn của
Đảng Cộng sản đã được thực hiện từ lâu trong các nước gọi là tư bản
chủ nghĩa – đó là, thuế lợi tức cấp bậc, giáo dục trường công miễn phí,
tập trung những ngành kinh tế quan trọng trong tay nhà nước, quốc
hữu hóa những công nghiệp lớn trong một số nước. Hệ thống tư bản
không khoan nhượng mà Marx biết đến vào giữa thế kỷ XIX đã không
còn tồn tại trong các nước phát triển – và đã không bởi cách mạng.
Nói thế không phải là những gì chúng ta nay có đều hoàn hảo, nhưng
điều đó chỉ muốn nói rằng, khinh chê tiến trình cải cách một cách tuần
tự là một sai lầm; và đàng khác, ý nghĩ bạo lực và đau thương thường
kéo theo trong cách mạng có thể xác minh cho điều đó.
Giống như trong Kitô giáo, Marx tưởng nghĩ đến một sự đổi mới
toàn diện của nhân loại – nhưng ông nhắm điều đó ở bên trong thế
giới này. Ông mô tả chủ nghĩa cộng sản như là “lời giải đáp cho sự bí
ẩn của lịch sử”, bởi theo ông sự bãi bỏ quyền tư hữu được giả thiết là
sẽ làm biến đi sự tha hóa và bóc lột, và từ đó đưa đến một xã hội đích
thực vô giai cấp. Ông rất mơ hồ trong việc làm thế nào tất cả những
điều đó có thể thực hiện được, nhưng ông thấy sự cần thiết có một giai
đoạn trung gian trước khi chuyển đến chế độ cộng sản đích thực, chế
độ này đòi hỏi điều mà ông gọi là “nền chuyên chính vô sản”. Tha hóa
không thể thắng được ngay ngày hôm sau cuộc cách mạng. Trong một
câu nói nghe thật kinh hoàng trong ánh sáng của lịch sử thế kỷ XX,
