cũng như Bản năng sự sống (Lebensinstinkte, Life instincts) để nói về
tính tự bảo tồn và giới tính, điều mà ông giả định cho đến thời điểm
đó. Một khai triển khác sau này là sự phân chia nổi tiếng về ba hình
thái của tâm thức – Nó, Ngã, Siêu-ngã (Es, Ich, Über-Ich/Id, Ego,
Superego) được trình bày trong tác phẩm cái Ngã và cái Nó (das Ich
und das Es, The Ego and the Id, xb. 1923). Trong một trình bày bình
dân lần thứ hai Vấn đề phân tích do người thường [không phải bác sĩ]
(Die Frage der Laienanalyse, The Question of Lay Analysis, xb. 1926)
ông dẫn giải học thuyết mới về Cấu trúc ba hình thái của tâm thức này.
Phần lớn những năm sau cùng của cuộc đời mình, Freud đã dành
cho việc lý thuyết hóa xã hội. (Trước đây, vào năm 1913, Freud cũng
đã tìm cách nối kết các học thuyết của mình với nhân chủng học và
tiền sử của con người trong tác phẩm Vật tổ và Cấm kỵ (Totem und
Tabu, Totem and Taboo). Sau Thế chiến thứ Nhất và với sự nổi dậy
của Chủ nghĩa phát xít ở châu Âu, tư tưởng của Freud trở nên bi quan
hơn. Trong tác phẩm Tương lai của một Ảo tưởng (Die Zukunft einer
Illusion, The Future of an Illusion, xb. 1927), ông trình bày tôn giáo
như một hệ thống các tin tưởng sai lầm, mà gốc rễ thời thơ trẻ nằm sâu
xa trong tâm thức của chúng ta, có thể giải thích bằng học thuyết phân
tâm. Trong tác phẩm Sự bất mãn trong văn minh văn hóa (Das
Unbehagen in der Kultur, Civilization and Its Discontents, xb. 1930),
ông bàn cãi về sự xung đột giữa những đòi hỏi của cá nhân con người
và luân lý của xã hội văn minh; rồi trong Con người Moses và Tôn
giáo độc thần (Der Mann Moses und die monotheistische Religion,
Moses and Monotheism, xb. 1939), ông đưa ra một giải thích phân tâm
gây tranh luận lớn về lịch sử Do Thái. Năm 1938, Hitler sát nhập nước
Áo, người Do Thái gặp nguy hiểm lớn. Dẫu không phải là một tín đồ,
Freud là người Do Thái về mặt dân tộc, ông đã có kinh nghiệm về trào
lưu Chống Semit (Anti-Semitism) ở Áo. Nhưng nhờ danh tiếng quốc
tế rất lớn của ông, chủ nghĩa Quốc xã đã cho phép ông bỏ chạy qua
London, để “chết trong tự do” (“to die in freedom”) như lời ông nói,
