Sự phát triển trong vấn đề phúc lợi của con người là một vấn đề rất
phức tạp: mọi người phải kìm hãm việc kết hôn, những ai không tránh
được sự đói nghèo khốn khổ cho con cái mình... Con người, cũng như
mọi sinh vật khác, không chút nghi ngờ đã phát triển đến trình độ cao
như hiện nay nhờ những đấu tranh cho cuộc sống dựa vào sự bội tăng
dân số một cách nhanh chóng. Và nếu muốn phát triển cao hơn nữa,
thì con người phải lấy thế chủ động trong một cuộc đấu tranh khắc
khổ... Sẽ phải là một cuộc cạnh tranh rộng mở cho mọi người; và
những ai có khả năng nhất sẽ không phải bị ngăn ngừa bởi luật pháp
hay tục lệ trong sự thành tựu tốt nhất và nuôi dưỡng số con cái cháu
chắt lớn nhất” (tr. 403).
Nhưng Darwin cũng đủ khôn để nhìn ra những giới hạn của sự
Chọn lọc tự nhiên và tầm quan trọng thiết yếu của văn hóa và đạo
đức của con người:
Quan trọng là việc đấu tranh cho sự sinh tồn, trước đây và cũng như
hiện tại, nhưng liên quan đến những lĩnh vực cao nhất của Bản tính
con người, có những tác địa khác còn quan trọng hơn. Để các phẩm
tính luân lý được phát triển... còn cần hơn nữa nhờ vào hiệu quả của
tập quán, năng lực phê phán, kiến thức, tôn giáo, v.v... hơn là do Chọn
lọc tự nhiên (tr. 404).
Darwin đã nói lên phần nào sự lo lắng về việc bội tăng những mẫu
người hạ cấp “gây hại cho xã hội”, nhưng tức khắc ông cũng đã nói,
chúng ta cũng không thể ngăn cản mối thiện cảm của chúng ta đối với
những thành viên yếu kém hơn trong xã hội “mà không phương hại
đến phần cao quý nhất của bản tính chúng ta” (tr. 168-169). Và như
vậy, tính đạo đức của lòng từ bi và sự kính nể phổ cập, hay “yêu
thương người lân cận của ngươi như chính ngươi”, sẽ phải được ưu
tiên trên những tính toán chai đá của sinh vật học cho những lợi ích lý
thuyết của toàn bộ xã hội. Những luận chứng như thế được dựa trên
những giả thuyết khoa học có thể còn xa với chắc thực. Cũng như
Darwin có nói, chúng “chỉ có thể là một lợi ích ngẫu thời”, trong khi
