Bức ảnh có được là một “khuôn hình nguyên nhân không ranh
giới”, và một cách giải thích độc nhất có thể nhìn nhận được là một
giải thích nguyên nhân khoa học. Nơi đâu, khi nào không có những lý
do cho hành động và cho niềm tin của chúng ta (có nhắc đến trong
chương 8 khi bàn về Kant), đó là một vấn đề triết học sẽ được nói đến
trong chương kết thúc.
Tất cả những điều đó, theo biện luận của Trường phái Santa
Barbara, cho thấy có một số khuôn mẫu tinh thần bẩm sinh của con
người được sản sinh bởi sự Chọn lọc tự nhiên hoạt động trên tổ tiên
dạng người (hominoid) của chúng ta. Và những khuôn mẫu đó có liên
hệ đến những việc gầy dựng cho thích hợp những khả năng tái sản
xuất của tổ tiên chúng ta – như nhận thức, tương giao xã hội, sử dụng
ngôn ngữ, hợp tác và trao đổi hàng hóa, tìm chọn bạn đời, giao hợp và
thai nghén, chăm nuôi con cái − tất cả không phải là điều bất ngờ.
Tâm thức của con người như thế được so sánh với một “Dụng cụ tổng
hợp cho trăm việc” (thành ngữ “Swiss army device”): một tổng hợp
các dụng cụ chuyên biệt hơn là một công cụ đơn độc cho mọi mục
đích.
Nhưng các vấn đề ở đây có tính thực nghiệm, và trong nhiều trường
hợp là để ngỏ. Vai trò của văn hóa có thể có nguy cơ bị sao nhãng, như
trong điểm (4) ở trên. Ảnh hưởng của văn hóa thì năng động, thường
xuyên thay đổi, và chuyển đưa thông qua hành động xã hội. Và ngoài
những khuôn mẫu tinh thần được thiết kế bởi tiến hóa để thực hiện
những nhiệm vụ riêng biệt, thì hẳn con người (và có lẽ cả nhiều sinh
vật khác) cũng có một loại thông minh tổng quát, linh động giúp cho
mình khả năng giải quyết những vấn đề bất ngờ gặp phải trong thực
tiễn cuộc sống. Nó đòi hỏi những luận cứ chi tiết và sự hiển nhiên thực
nghiệm khó nắm bắt để xác định được đúng đắn những khuôn mẫu
tinh thần là gì và những áp lực của chọn lọc là ra sao. Là một việc
không thỏa đáng khi chỉ bày đặt ra những suy luận tiến hóa có vẻ hợp
lý trong tháp ngà, những “câu chuyện cho rằng” tuyên bố: đó là điều
