không bao giờ ngơi nghỉ, Lãng Nhân quăng hơi thở, ném cái tài hoa vào đà
chung của tiến hóa. Lãng Nhân khởi hành từ Đông Tây qua Thời báo, Duy
tân, Nhựt tân, Hải Phòng Tuần báo, Ích Hữu và Đông Dương Tạp chí. Lãng
Nhân đôi lúc “bốc đồng” lại nhảy sang giữ chức vụ giám đốc cho hai tờ báo
viết bằng Pháp ngữ: Le Cri de Hanoi và Fléchettes. Nhưng dù ở cương vị,
hoàn cảnh nào, Lãng Nhân vẫn coi viết và viết ra được là chủ yếu, là cái
đích cần đi tới, là lý tưởng của đời mình. Tuy nhiên, Lãng Nhân viết gì và
viết ra sao, cái đó mới quan trọng.
Với cái học uyên thâm cả Tây lẫn Hán cộng vào sự khó tính về phương
diện văn chương, tất cả những điều gì Lãng Nhân viết ra, nói lên, đều
không mang trong nó cái tầm thường dối trá, mà đều có cao vọng trình bày
một giá trị của tư tưởng.
Sinh ra là lớn lên trong giai đoạn đầu của đất nước do quân thù khuấy động
và chính mình lại đóng vai trò nhân chứng lịch sử giữa cuộc tranh chấp
mới, cũ, chẳng những ở đời sống vật chất mà còn trầm trọng ở phương diện
tinh thần, Lãng Nhân đã tìm đúng phương hướng hoạt động, tức là dùng
văn chương để nói lên tất cả những suy nghĩ cũng như sự việc, dù tốt dù
xấu, để mong cải tạo nếp sống của thời đại hiện diện.
Hầu hết các báo mà Lãng Nhân cộng tác đều mang nội dung tiến bộ nghĩa
là mong làm đời sống tinh thần của dân “An Nam” khá hơn, để sớm ý thức
được trách nhiệm của mình trước tương lai dân tộc.
Tác phẩm Trước đèn là một quyển sách “nói chơi” đã đăng từng kỳ ở báo
Đông Tây do Hoàng Tích Chu chủ nhiệm, Lãng Nhân chủ bút từ năm 1930.
Nội dung tác phẩm chứa đựng thật nhiều vấn đề, trình bày dưới hình thức
phiếm luận. Lãng Nhân nói chơi hay nói thật, ai mà đoán nổi, vì mỗi dòng,
mỗi chữ đều hàm chứa hai, ba nghĩa, tuỳ người đọc suy luận để tìm về
mình ý nào thích hợp. Kỹ thuật hành văn của Lãng Nhân đúng là “khuôn
vàng thước ngọc” dùng để đo lường khả năng và giá trị của văn học, vì
“Đọc sách đối với nhà nho, không những chỉ là thú tiêu nhàn tao nhã, mà
còn là một tác động thiêng liêng: tìm cách cảm thông với người thiên cổ.
Người thiên cổ đã để lại trong thư tịch một túi khôn uyên áo, hay một tấm
