tục lướt qua từng triều đại, từng thế hệ. Chỉ có khác là kỹ thuật đặt vấn đề
và môi trường xuất phát mỗi thời mỗi cách. Người xưa kín đáo với nhiều
ẩn dụ, người nay nói toạc ra không cần úp mở và vấn đề được khai triển do
các danh nhân quốc tế in thành sách trang trọng. Lãng Nhân viết về ái tình:
“Nói đến ái tình, nhà đạo đức chưa chi đã cho ngay là không đứng đắn. Đối
với nhà đạo đức, ái tình là một điều khó nói, dường như không nên nói tới:
các ngài cho là một thứ dây oan dắt ta xa lìa thiên lý, kéo ta vào cuộc đời
khổ não những tiếc cùng thương… Nhưng ái tình là một lòng dục: đứng
vào phương diện sinh lý ái tình không ngoài sự cần dùng của nhục thể. Đã
là cần dùng, thế tất phải làm cho thoả mãn.
Nhưng thoả mãn thế nào cho có vẻ mỹ quan, đấy là dấu loài người cao hơn
vạn vật, cũng lại là cách làm cho ái tình nhoi lên đến cõi thơ mộng, vượt
hẳn ra ngoài cái tục tằn của mọi loài”.
Ở vấn đề trên, Lãng Nhân còn bàn rộng đến cái “trinh” với những tư tưởng
rộng rãi qua quan niệm của Tây phương lẫn Đông phương. Nhờ vậy, người
đọc mới biết Tần Thỉ Hoàng – một bạo chúa – có cái gương đặc biệt soi
vào người cung phi, là biết ngay được “còn” hay “mất” và giữa tự do phóng
khoáng với trinh tiết người con gái phải tự lựa chọn lấy một bề.
Từ ái tình đến trinh tiết qua hôn nhân, Lãng Nhân đã có cái nhìn thật bao
dung, thật tiến bộ, vì hôn nhân chỉ là đơn thuốc của luân lý để chữa bệnh
cho xã hội mà luân lý cũng như thầy lang đều không dám quyết đoán,
không dám thẳng tay điều trị.
Cuộc sống có những băn khoăn, những nỗi buồn muốn tỏ bày một cách vô
tư hay có thái độ, do mâu thuẫn của nội tâm hay thực tế đưa lại. Dần dần
nỗi ám ảnh như mũi nhọn cứ lút dần vào suy nghĩ làm bứt rứt, khó chịu,
làm đớn đau đến phẫn nộ. Cái tình thương mà nhân danh con người để tỏ
bày với nhau, thực chất vẫn giả dối, vì mình hơn vì người, nên Lãng Nhân
cần phải viết ra, nói ra dù sự việc đó làm phiền mình và phiền người. Để
chứng minh cho tư tưởng, cho lập luận của mình, Lãng Nhân dẫn chứng lời
nói của triết gia Platon:
