cũng được dự phần ân sủng. Lâu đài, chức vụ, lãnh địa nam tước đem phân
phát cho những kẻ tối tăm, bọn này giành được chỉ là nhờ ở mánh lới thậm
thụt chốn cung đình. Ông Rôgiê tự biết mình, hiểu rất rõ giá trị mình và
thấy người ta quên mình trong ban thưởng thì ông nghĩ sự lãng quên đó là
bất công, làm tổn thương danh dự mình. Do đó ông quyết định rút lui, và
khi đề đạt ý kiến ấy lên vua thì được vua chuẩn y ngay. Nhà vua làm quà
cho ông một con la cái đẹp nhất, tốt nhất trong các chuồng của mình, sao
cho hợp ý muốn của ông Rôgiê trong chuyến đi xa dự định. Rồi nhà vua
ngầm sai một cận thần vốn được tin cẩn về sự khôn ngoan, ý tứ, tìm cách đi
theo ông, nhưng không để ông biết là vua sai, cốt nghe lỏm xem ông sẽ nói
gì về vua để tường thuật lại rồi liệu đường đưa ông trở lại triều đình, sau
khi ông đã lớn tiếng kêu ca. Viên quan làm đúng vai trò của mình. Ông ta
rình lúc ông Rôgiê ra khỏi đô thành. Thấy ông Rôgiê lên đường, ông ta bèn
đi theo, đến gần nói rằng mình sang Ý và đi cùng với ông Rôgiê làm bạn
đường. Mới đầu hai người nói chuyên linh tinh và chung chung, nhưng vào
khoảng chín giờ, viên quan bảo ông Rôgiê.
- Tôi nghĩ là đã đến lúc cho súc vật đi tiểu và ăn uống tí chút.
Họ vào một quán ăn, ở đấy các súc vật đi tiểu, chỉ trừ có con la. Ông
Rôgiê nhận thấy thế. Rồi họ lại lên đường. Tới một con suối, họ cho súc vật
uống nước thì con la lại đi tiểu. Ông Rôgiê kêu lên:
- Con la chết tiệt này! Sao nó giống bản tính chủ nó thế.
Viên quan không bỏ qua câu nói đó. Ông ta đã ghi nhiều câu nói khác về
nhà vua, nhưng đều là nói tốt. Sáng hôm sau, viên quan đã khéo buộc ông
Rôgiê quay trở lại. Ai cũng cho rằng không thể thuyết phục được ông
Rôgiê quay lại nên ông ta đã phải dựa vào lệnh nhà vua. Dù sao, Vua
Anfôngx đã nghe biết trước câu nói của ông Rôgiê, cho vời ông vào, niềm
nở tiếp và hỏi tại sao ông lại so sánh mình với con la của mình.
Chẳng hề lúng túng, nhà quý tộc thành Flôrăngx trả lời:
- Tâu bệ hạ, thần so sánh như vậy là vì thấy đúng thế. Quả thực con la
của thần không đái ở nơi không đáng đái thì theo thần, nó cũng hành động
