sức buồn bực về sự lừa lọc ấy. Cả gia đình Gixipput cũng rất bất bình về
cách cư xử của anh, nhưng song thân Xôphrôni, là những người liên quan
nhất, làm ầm ỹ và lớn tiếng nói rằng Gixipput phải chịu một trừng phạt đích
đáng. Anh đương đầu với cơn bão táp, chống đỡ rằng, trái lại, người ta phải
thể hiện lòng biết ơn anh đã cho Xôphrôni một người chồng yêu nàng say
đắm, và xứng đáng kết hợp số phận với nàng hơn anh nhiều.
Titut được chứng kiến tất cả những trận bàn cãi ấy mà chàng là nguyên
nhân duy nhất, nên hết sức buồn và không ngớt tỏ lòng ân hận với bạn.
Cuối cùng, biết bản tính người Aten, dễ công kích, dọa nạt và làm ầm ĩ
chừng nào họ thấy không có ai chống trả họ, nhưng ngược lại, họ nhượng
bộ ngay một khi vấp phải sự can đảm và khí thế, chàng quyết định chấm
dứt những lời nói ra vào của họ bằng một hành động biểu lộ một trái tim La
Mã đồng thời thấm đượm cả tinh thần Aten. Với dụng ý ấy, chàng mời các
thân nhân của Xôphrôni và Gixipput đến họp trong một ngôi đền, và chỉ có
một mình Gixipput đi theo, chàng nói với họ như sau:
- Nhiều vị hiền triết cho rằng mọi hành động của người ta chỉ là hậu quả
tất nhiên của những giáo lệnh vĩnh hằng của thần thánh, và hết thảy mọi sự
xảy ra đều đã được thần thánh phán truyền. Nhiều triết gia khác hạn định sự
tất nhiên áy cho những việc đã qua. một vài người chủ trương rằng nó lan
rộng cho cả quá khứ, hiện tại và tương lai. Xét gộp các ý kiến đó hay xét
riêng từng ý kiến, ai hiểu đời đều thấy rằng bài bác sự đã rồi và không thể
hủy bỏ được là tranh khôn với thần thánh. Nếu thần thánh là không thể lầm
lẫn, như chúng ta phải tin vậy thì tìm lý lẽ bàn cãi những việc người đang
làm hay những việc đã được làm theo lệnh người, chẳng là điên dại nhường
nào, tự thị thô lỗ nhường nào, đáng trừng phạt đó sao? Nay các vị không
ngớt quở trách cuộc hôn nhân của tôi với nàng Xôphrôni mà các vị đã
tưởng là gả cho Gixipput thì thưa các vị các vị chẳng là ở trong số những
người liều lĩnh, tự thị đó sao? Phải, chính các vị, những người không muốn
suy nghĩ rằng sự tiền định từ vạn cổ là nàng sẽ là vợ tôi chứ không vợ bạn
tôi.
