MƯỜI NGÀY - Trang 270

cùng là tốt trong một số trường hợp, song nếu không phải cha nào có thể
gây nên những phá hoại to lớn. Các truyện ngắn của tôi cũng vậy. Ai muốn
áp dụng chúng không tốt sẽ có thể rút ra ở chúng những lời khuyên nguy
hiểm và những gương độc hại, ai muốn sự trái lại cũng sẽ làm được dễ
dàng. Song ta phải thấy ở điều hiển nhiên: nó sẽ đem đến những kết quả tốt
nếu nó được đọc ở nơi, ở thời thích đáng và hỏi những người mà vì họ nó
đã được viết ra. Ai ưng kinh nhật tụng của mình hơn nó sẽ là rất phải lẽ;
người đó có thế cứ yên tâm và tin rằng người ta sẽ không chạy theo sau
mình để bắt mình đọc nó, ấy là không kể các bà mê đạo nhà ta ngang nhiên
nói và có khi làm mạnh hơn rất nhiều so với tất cả những gì có trong các
truyện kể của tôi. Có những nữ độc giả cũng sẽ nói rằng giá bỏ đi nhiều
truyện thì tốt hơn. Đồng ý. Song tôi đã chỉ có thể và chỉ được viết theo cái
gì người ta đã kể. Truyện kể hay, đó là việc làm của tác giả, nếu tôi thay đổi
gì vào đấy, tôi sẽ làm hỏng truyện. Ngay cả thừa nhận, sự thực không phải
thế, tôi đồng thời là tác giả và người viết nữa, chắc chắn tôi sẽ không lấy
làm xấu hổ rằng các truyện ấy không phải là hay tất cả. Nhà sáng tạo nào -
trừ Chúa - làm tròn được một kiệt tác tuyệt đối. Saclơmanhơ tạo nên các
dũng sĩ, cũng không thể đào tạo thật nhiều để dựng cả một đội quân với họ.
Trong mọi vật có những phẩm chất khác nhau là điều không thể tránh.
Người ta thấy rằng chẳng có cánh đồng nào trồng trọt thật tốt, mà không
tìm ra được lẫn vài cây cỏ, những cây gai góc? Hơn nữa, tôi chỉ nói chuyện
với những thiếu phụ không tự thị, như phần đông các bạn là thế. Tôi có là
rồ dại mới lao mình vào một cuộc tìm kiếm vất vả, chắt lọc tinh túy, đắn đo
câu cú cho ra văn vẻ. Các nữ độc giả của tôi chỉ có việc gạt sang bên cái gì
làm phật ý bạn, và chọn lấy cái gì bạn thích. Sẽ chẳng ai bị lừa dối cả, ở
đầu mỗi truyện ngắn có lời tóm tắt được trình bày trong truyện kể. Thưa
các bà, trong số các bà sẽ có những người còn nói rằng truyện này truyện
nọ dài quá. Tôi xin phép lưu ý các bà đó rằng, nếu người ta bận công việc
khác thì có mà điên mới đọc các truyện của tôi, dù có ngắn đi nữa. Từ lúc
tôi bắt đầu viết cho đến giờ này là lúc hết khó nhọc, đã trôi qua bao ngày
dài. Nhưng tôi không quên rằng tôi đã dành những vất vả của mình cho
những người nhàn rỗi, chứ không cho những người khác. Khi đọc để qua