động, tháp Phật và tự Viện nằm trên thảo nguyên giữa Nagagahara và vùng
núi Kabul, sự miêu tả tinh tế của ông khiến chúng ta có thể tưởng tượng
lịch sử huy hoàng Phật giáo tại Afghanistan mà ngài Huyền Trang tận mắt
chứng kiến, cũng như các di sản phong phú của Phật giáo. Cho đến cách
đây 15 năm, Viện bảo tàng Hada còn cất giữ những pho tượng mang phong
cách cổ Hy Lạp và La Mã có một không hai trên thế giới: Những vị thần
của Phật giáo to lớn y như đại lực thần trong thần thoại Hy Lạp, Phật đà
giống hệt thần Zeus, tự Viện Phật giáo giống phong cách miếu thần của
Athens. Về sau, trong cuộc nội chiến của Afghanistan, Viện bảo tàng Hada
đã bị hủy diệt, những văn vật quý giá này cũng cháy thành tro.
Nagagahara là đại bản doanh của Taliban. Keewar chỉ tôi xem thành phố
xa xa: “Tôi không biết lịch sử lâu đời của nó, trong mắt tôi nó là thành phố
đầy tai họa. Nếu như Taliban nắm chính quyền, chúng tôi sẽ không còn bất
cứ cái gì của lịch sử. Sau khi chiếm Bamiyan, quân lính Taliban đã dùng
những thạch khu sau lưng đại Phật để lập doanh trại và kho chứa vũ khí. Về
sau, họ đã dùng pháo bắn đứt đầu và vai của tượng Phật nhỏ gần hai đại
Phật, còn bắn hỏa tiễn vào chân của đại Phật. Họ tuyên bố sẽ phá hủy đại
Phật Bamiyan.”
“Nói như vậy là tôi không thể đến Afghanistan được rồi, che mặt cũng
không được sao?”
Keewar quay lại nhìn tôi, có lẽ anh nghĩ tôi không được bình thường:
“Cô thật sự muốn kết thúc chuyến hành trình này hay sao? Họ không để cô
đến Bamiyan đâu, ngay cả tôi cũng không dám đi. Thôi để lần sau đi.”
Tôi lẩm bẩm nói: “Lần sau là đến bao giờ?”
Keewar nói chúng tôi nên đi tìm người lính biên phòng để bảo đảm sự an
toàn. Chúng tôi đi đến một căn nhà không xa sạn đạo, có vài cụ già ngồi
bên ngoài đang uống trà xanh của Trung Quốc mà người bản địa gọi là
“Khawa”. Trong nhà rất tối, chỉ có một đường xuyên ánh mặt trời rọi vào,
trong lớp bụi, các binh sĩ ngồi ngáp dài nơi góc phòng, vẻ mặt giống như
sau khi hút thuốc phiện. Nếu như lúc này người Pashhtun gây rắc rối cho
chúng tôi thì không biết anh ta phải làm sao. Keewar nói Peshawar là quê
