địa phương cho ngài Huyền Trang biết.
Về sau, Phật giáo thật sự bị tiêu diệt tại vùng Kiện Đà La, tòa tháp Phật
này cũng bị hủy diệt vào thế kỷ thứ 10, vùi lấp trong đống đất. Mãi đến thế
kỷ thứ XIX, nhà khảo cổ người Anh tên Alexander G.Carlletle căn cứ theo
ghi chép của ngài Huyền Trang mới tìm được vị trí đích thực của ngôi tháp
này.
Cây bồ đề tồn tại lâu hơn tháp Phật, mãi đến thế kỷ thứ XIX. Hai vị
hoàng đế của vương triều Mughals Ấn Độ là Babur và Akbar cũng từng
nhắc đến nó. Ngày nay, cây bồ đề không còn nữa, tôi chỉ nhìn thấy nơi đó
là đống bắp, bột và vô số đậu. Một người chủ trông dáng hiền lành mời
chúng tôi ngồi nghỉ, uống cốc trà xanh Trung Quốc. Tôi hỏi anh xem có
biết gì về cây bồ đề không.
“Rất nhiều người Nhật du lịch đến đây tìm cây bồ đề này, nó có gì đặc
biệt chứ?”
Tôi nói cho anh biết đức Phật từng ngồi dưới cây bồ đề này.
“Vậy thì có gì đâu?”- anh ta nói.
“Chính vì thế mà tín đồ Phật giáo đến đây chiêm bái.”
“Chị là tín đồ Phật giáo?”- anh ta hỏi tôi.
Tôi nói tôi chỉ hứng thú với Phật giáo.
“Vậy chị có hứng thú với tượng Phật không?”- anh ta hỏi nhỏ.
“Ngày hôm qua tôi có xem một vài tượng Phật ở Peshawar”- tôi vẫn
chưa hiểu ý anh ta.
“Những người như chị đôi lúc muốn mua một tượng đem về”- xem ra
anh ta tưởng tôi cũng như những người Nhật giàu có.
“Cũng có bán sao?”
“Tất nhiên, cũng có người chuyên bán, chị có thích không?” - tuy hỏi
nhưng dáng vẻ của anh ta không được bình thường.
Tôi nghe nói các văn vật tại Peshawar thuộc về tư nhân rất nhiều. Viện
bảo tàng Kabul đã nhiều lần bị công kích, đến nay phần đỉnh bị hư hoại,
