hệ căng thẳng giữa hai quốc gia Ấn Độ và Pakistan. Trên máy bay, tôi và
một phụ nữ Ấn Độ ngồi bên cạnh nói chuyện. Đầu chị quấn khăn rất đẹp,
chất liệu vải mỏng và mềm, màu sắc tinh tế. Tôi nói mình rất thích cái khăn
của chị. “Lụa Trung Quốc các bạn còn đẹp hơn nhiều”- chị nhiệt tình nói -
“Chị biết tiếng Ấn Độ gọi lụa là gì không? Là “vải Trung Quốc”. Lụa của
chúng tôi là từ Trung Quốc nhập vào.” Chị nói những đồ vật từ Trung Quốc
nhập vào Ấn Độ, người Ấn Độ rất ngưỡng mộ, trước danh xưng các đồ vật
đó đều thêm từ “Trung Quốc” hoặc “của Trung Quốc”, như đậu phộng gọi
là quả Trung Quốc, trái lê gọi là Trung Quốc Vương Tử, sành sứ gọi là
Trung Quốc Thổ... Đương nhiên còn có cái “Trung Quốc” này”- Chị vừa
nói, vừa chỉ cho tôi gói đường nhỏ ở trên mâm.
Đường là câu chuyện lý thú trong mối bang giao Trung - Ấn. Dùng mía
ép đường là phát minh sớm nhất của người Ấn, đến nay vẫn vậy. Vào lúc
ngài Huyền Trang đến Ấn Độ, các thương gia trên con đường tơ lụa và
người đi triều bái thường đem đường mía - tức đường thẻ - đến Trung
Quốc. Thế nhưng trải qua chặng đường dài hơn năm ngàn dặm, từng thẻ
đường đã trở nên cứng như đá. Người nhà Đường ban đầu không biết là vật
gì, nhìn thì giống cục đá nhưng nếm vào thì như mật ong, cho nên gọi nó là
“thạch mật”. Thạch mật trở thành cống phẩm trân quý cho triều đình,
Đường Thái Tông sau khi nếm rất thích mùi vị của nó, đặc biệt sai người
sang Ấn Độ để học kỹ thuật làm thạch mật. Họ học rất nhanh, từ mùi vị cho
đến hình dạng. Thái Tông rất vui mừng, chỉ có điều ông không vừa ý: màu
sắc của thạch mật giống phân ngựa khô, được đặt trên các bàn tiệc trong
cung đình thật là khiếm nhã. Với người có óc cầu tiến, tế nhị như Thái
Tông cho rằng cần thay đổi màu sắc cũng như mùi vị thạch mật. Theo ý
ông, các người thợ cung đình ra tay thực nghiệm. Quả nhiên y như Thái
Tông mong đợi, các người thợ dâng lên một loại đường trắng như tuyết,
mịn như cát. Thương gia Ấn Độ xem nó như vật quý mang về nước, nhân
đây người Ấn Độ đặt một cái tên đầy ý nghĩa để kỷ niệm: “Trung Quốc.”
Quá trưa, máy bay hạ cánh tại phi trường New Delhi. Lớp sương mỏng
che khuất ánh mặt trời mùa đông, khiến người cảm thấy lạnh. Bầu trời ảm
