ngôi nhà đầy những cây tre và những cây gỗ có đầu nhọn, họ cất nhà rất
cao để đề phòng thú dữ. Mãi tận giữa trưa, chúng tôi mới đến Nalanda, 90
cây số mà phải mất sáu tiếng đồng hồ. Không biết vì sao mà Yogandra rất
vui, liên tục dùng tay giải thích nhưng tôi không biết cậu ta muốn nói gì,
chỉ nghe được cậu ta luôn nhắc cái tên Krishna. Krishna là vị thần du mục,
đặc biệt được phái nữ yêu thích, nhưng tôi không biết Krishna có quan hệ
gì với Nalanda. Tôi bảo cậu ta nên đi tìm chỗ nghỉ trước.
Nalanda chỉ là một thôn trang có vài ngôi chùa do các quốc gia khác
nhau quyên tiền xây dựng, không có nhà trọ. Chúng tôi tá túc tại ngôi chùa
Trung Quốc. Ngôi chùa này được xây dựng vào năm 1930, nhưng hiện tại
chư tăng nơi đây phần lớn đến từ Thái Lan, Miến Điện và Tây Tạng. Tôi
thỉnh một vị tăng Thái Lan giúp đỡ, cuối cùng thì hiểu được nguyên nhân
khiến Yogandra kích động. Thì ra khi nãy cậu ta nói cả buổi là muốn cho
tôi biết Nalanda là đô thành trong sử thi Ấn Độ “Mahabharata”, vì thần
Krishna ở tại đây - ông có 16.108 bà vợ, ông cũng nhiều lần giáng lâm
vùng đất này. Tôi nhìn vị tăng Thái Lan muốn hỏi ông có biết việc này
không, ông lắc đầu. Có thể thần Krishna đã từng đến vùng này, nhưng tôi
chắc chắn ngài Huyền Trang không phải vì nguyên nhân này mà đến
Nalanda.
Theo ghi chép của ngài Huyền Trang, Nalanda là học phủ tối cao của Ấn
Độ cổ đại. Ban đầu nơi đây là khu rừng xoài, được 500 thương gia mua
cúng dường đức Phật. Sau khi đức Phật nhập Niết Bàn, vị quốc vương tại
đây đã xây dựng chùa Nalanda để kỷ niệm bậc Giác Ngộ, theo tiếng Ấn Độ
“Nalanda” có nghĩa là “Thí Vô Yểm.” Vương tộc này liên tục sáu đời hộ
pháp, mỗi đời đều trùng tu tự Viện. Rất nhiều đại sư trứ danh của Phật giáo
Ấn Độ từng học nơi đây, như ngài Long Thọ, ngài Vô Trước, ngài Thế
Thân,... Liên Hoa Sinh đại sư cũng từ đây mà hoằng dương Phật Pháp đến
Tây Tạng.
Lúc ngài Huyền Trang đến Nalanda thì được đón tiếp bằng nghi thức
long trọng. Mùa đông năm 628, sau khi đến Ấn Độ, ngài tham bái tự Viện,
tìm cao tăng học đạo, thảo luận Phật Pháp. Tại Kashmir, ngài ở lại một năm
