Cổng Kỷ Niệm đường đã khóa, Yogandra gõ cửa hồi lâu, mới có người
ra mở. Vị này vừa nhìn đã biết tôi là người Trung Quốc, anh ta cười đưa
chúng tôi vào bên trong. Bên trong là khoảng rộng, có sân đá bóng, trong
sân có năm, sáu con bò đang nhai cỏ. Kỷ Niệm Đường trông hùng vĩ, đứng
sừng sững giữa sân. Tôi kinh ngạc nói với Yogandra: “Ồ, giống hệt tự Viện
bên Trung Quốc.”
Sau khi cánh cửa chính của Kỷ Niệm Đường mở, mùi sơn nồng nặc xông
lên. Trong đại đường, chỗ nào cũng có giá, thùng sơn, vật liệu xây dựng
chất hàng đống, xem ra Kỷ Niệm Đường mới xây dựng. Trên thực tế, nó
được xây vào năm 1950, lúc đó quan hệ giữa Trung Quốc và Ấn Độ vẫn
còn mật thiết. Chiến tranh biên giới Trung - Ấn bùng phát vào năm 1962,
Kỷ Niệm Đường đóng cửa hơn mười mấy năm. “Hiện tại Tổng thống Ấn
chúng tôi sắp sang thăm Trung Quốc, chính phủ Trung Quốc cũng phái
đoàn đại biểu cao cấp đến Ấn Độ”- người giữ cửa nhiệt tình nói: “Chúng
tôi chuẩn bị tu sửa Kỷ Niệm Đường, trên tường treo những tác phẩm của
những nhà nghệ thuật hai nước Trung - Ấn, bao gồm những bức tượng Phật
đà, Bồ tát, và tượng ngài Huyền Trang. Ở giữa điện chúng tôi đặt tượng tạc
ngài Huyền Trang.” Theo cách nói của anh ta, thì Kỷ Niệm Đường này
giống điện thờ ngài Huyền Trang nơi tháp Đại Nhạn. Người dân Ấn Độ
vĩnh viễn nhớ về ngài với mọi thứ ngài đã làm vì mối giao lưu văn hóa
Trung - Ấn. Ngài Huyền Trang vì muốn người dân nước mình hiểu rõ vùng
đất thánh mà ông sùng bái, nhưng Đại Đường Tây Vực ký của ông không
dừng tại đây, ông đã giúp Ấn Độ tìm lại lịch sử, tìm lại Phật giáo của chính
mình. Ngài Huyền Trang cũng không hề nghĩ đến mình gánh vác trọng
trách lịch sử như vậy, nhân dân Ấn Độ sẽ mãi nhớ về ngài với những gì
ngài đã làm vì họ.
Tôi vô cùng cảm động. Từ lúc đặt chân lên lãnh thổ này, chỉ cần nhắc
đến tên ngài Huyền Trang, những cánh cửa luôn đóng kín sẽ được mở ra.
Người dân Ấn nhắc đến ngài giống như nhắc đến vị anh hùng dân tộc của
mình.
