ngắm pho tượng, bạn có cảm giác như được bao phủ bởi sự tịch tịnh.
Khuôn mặt tượng truyền đạt đến chúng ta: lòng từ bi vô hạn, nội tâm bình
hòa, siêu vượt thống khổ. Tuy chưa nhập đạo, nhưng nếu sau khi vào đạo,
chỉ cần có được cảm giác như lúc này cũng khiến tôi hạnh phúc lắm rồi.
Ngày thứ hai, tôi đáp xe đến Câu Thi Na (Kusinaga), nơi đức Phật nhập
Niết Bàn. Vị trí thuộc phía bắc bang Bihar, sát biên giới Nepal. Từ tờ mờ
sáng chúng tôi đã xuất phát, đến chập tối mới tới, nhưng tôi không thấy
đường dài vì vẫn còn cảm giác của ngày hôm qua.
Đến Kusinaga, tôi tìm đến khu nhà trọ của chính phủ Ấn Độ. “Cô may
mắn đấy, có người bị kẹt xe mấy ngày trời!”- nhân viên phụ trách đăng ký
an ủi tôi. Phòng ăn vẫn còn hoạt động. Ngoài tôi ra còn có vài khách hành
hương người Tích Lan, tôi ngồi cạnh một cặp vợ chồng già. Ông cụ dáng
ốm, đầu bạc trắng, mặc toàn đồ màu trắng, đai lưng cũng màu trắng, dường
như những bậc lớn tuổi vùng đại lục Nam Á luôn thích phục trang này.
Khuôn mặt ông hiền từ, luôn mỉm cười, nhưng lộ vẻ mệt mỏi. Vợ ông đang
hối thúc người phục vụ mau dọn thức ăn, pha trà. Họ lái xe đến từ Patna, đi
gần 20 tiếng đồng hồ. Ngay cả thanh niên như tôi còn không chịu nổi mệt
nhọc, huống chi họ. Phần lớn khách hành hương đều xuất phát từ tờ mờ
sáng, đi trên những con đường gồ ghề hơn mười mấy tiếng đồng hồ, đến
nơi triều thánh chỉ dừng lại hai ngày, sau đó lại tiếp tục hành trình. “Nghĩ
xem, cách nay hơn 2500 năm, đức Phật đã 80 tuổi còn đi bộ đến đây, phải
biết cực nhọc như thế nào!”- ông cụ người Tích Lan hiền từ nói.
Lúc sắp nhập Niết Bàn, đức Phật muốn giảng bài pháp cuối. Ngài dùng
hình ảnh chiếc xe cũ kỹ để nói đến tấm thân già nua. Ngoài thành
Kusinaga, Phật dùng bữa cơm do người thợ rèn Thuần Đà dâng cúng. Ngay
đêm đó, ngài đau bụng dữ dội, có thể do ngộ độc thức ăn. Lo lắng đến
Thuần Đà sẽ bị dị nghị, đức Phật dạy Anan an ủi người thợ đang phát
hoảng rằng: “Thuần Đà, ông đã dâng bữa cơm sau cùng cho đức Phật. Đó
là lễ vật cao quý nhất.” Tiếp sau, tại khu rừng Sa La song thọ ngoài thành,
đức Phật đã giảng bài pháp cuối cùng: “Kinh Đại Niết Bàn”. Sau đó ngài
nhập Niết bàn, đầu hướng bắc, mặt hướng tây. Lúc này ngài đã 80 tuổi.
