xưng là “Bậc đống lương của dân tộc Trung Hoa” này mà tôi lại không
biết?
Cũng như những người dân Trung Quốc, từ Tây Du ký tôi biết Đường
Tăng theo lệnh của Đường Thái Tông sang tây thiên thỉnh kinh cầu cho đại
Đường luôn bình an. Cầm trong tay chiếu thư của hoàng đế, ông rời khỏi
Trường An, Đường Thái Tông đưa tiễn mười dặm. Trên thực tế, ngài
Huyền Trang kháng lệnh triều đình, trong đêm trốn khỏi thành Trường An,
đi đến đâu cũng đều bị lệnh truy bắt. Ngài một mình đi hơn năm vạn dặm
trong 19 năm. Để thuyết phục vua Cao Xương cho phép tiếp tục tây hành,
ngài đã tuyệt thực, trên ngọn Thiên San băng giá ngài suýt mất mạng, bị
cường đạo bắt làm vật tế thần sông... nhưng ngài xem tất cả những gian khổ
hay công danh lợi lộc chỉ là quá trình tu đạo của mình.
Tôi không hề biết hiện tại người Trung Quốc đang tụng những kinh điển
hằng ngày phần lớn là do ngài dịch. Sau khi từ Ấn Độ trở về, ngài Huyền
Trang dốc lòng dịch kinh, hoằng pháp, số lượng kinh điển phiên dịch rất
nhiều, ngài đã để lại cho văn hóa Phật giáo Trung Quốc một tài sản vô cùng
quý báu. Văn hóa Phật giáo đã có ảnh hưởng lớn đối với triết học, luân lý,
logic, văn học, ngôn ngữ, âm nhạc, vũ điệu, kiến trúc, y học, thậm chí
những tập tục và sinh hoạt đời thường của Trung Quốc, và đã trở thành một
bộ phận không thể thiếu trong văn hóa truyền thống Trung Quốc. Một triết
gia đã nói không hiểu Phật giáo thì sẽ không hiểu văn hóa Trung Quốc. Với
những thanh niên Trung Quốc sinh vào thập niên 1960 như tôi, Phật giáo
mà ngài Huyền Trang tín ngưỡng chính là đại danh từ mê tín phong kiến.
Tôi biết rằng tín ngưỡng Phật giáo của ngoại là đối tượng cuộc cách mạng
của chúng tôi. Tôi không hiểu việc thắp nhang, lễ Phật làm sao đem lại
niềm an ủi cho con người, cũng như không hiểu làm thế nào mà nó có thể
đồng hành trong suốt cuộc đời đau khổ của ngoại, lại càng không hiểu đối
tượng của cuộc cách mạng này sao lại là một bộ phận quan trọng hình
thành nên truyền thống và lịch sử của chúng tôi.
Người xưa nói: “Đọc vạn quyển sách như đi vạn dặm đường.” Lần theo
vết tích ngài Huyền Trang, dựa vào những ghi chép trong Đại Đường Tây
