Connie thắc mắc:
- Tôi chưa hiểu lắm về sự hiểu biết theo chiều ngang, nhờ ông giải
thích thêm…
Ông Kris thong thả giải thích:
- Sự hiểu biết theo chiều ngang là sự hiểu biết về toàn thể mọi sự
vật cũng như sự liên hệ của nó với những sự vật khác. Đây là sự
hiểu biết toàn diện và rõ ràng. Khi xưa, Plato đã nói: "Đời sống thì
giới hạn, sự hiểu biết thì vô hạn". Socrates cũng dạy: "Điều ta biết rõ
nhất là ta không biết gì hết". Vậy làm sao có thể giải thích được sự
hiểu biết này? Đối với mọi người, sự hiểu biết toàn diện chỉ là một
ảo ảnh, không thể có được. Tuy nhiên, chúng ta cần hiểu rằng đầu
óc con người hiện nay rất giới hạn vì nó đã bị hướng dẫn, dạy bảo
để góp nhặt, để gắn bó, để hạn chế bởi hệ thống giáo dục có từ
hàng ngàn năm nay. Không dễ dàng gì để phá vỡ cái khuôn khổ đó.
Thật ra, đầu óc chúng ta có tiềm năng rất lớn nhưng không mấy ai
biết khai thác mà thôi. Và thiền định chính là cách giúp chúng ta phá
hủy các tập quán, thói quen, giải thoát tư tưởng khỏi các ràng buộc
ước lệ, giúp ta có thể mở rộng tầm mắt, vươn đến những nơi mà
chưa mấy ai quan sát được.
Connie tỏ ra bối rối:
- Tôi vẫn không hiểu người đã có định sẽ khác với người thường thế
nào?
Ông Kris kiên nhẫn giải thích:
- Tư tưởng của đa số con người đều có tính góp nhặt, vì sự hiểu
biết được thu thập tuần tự theo thời gian. Ví dụ như khi đi học, học
sinh phải học từ căn bản, học đọc, học viết rồi mới đến hành văn, lý
luận, học từ kiến thức cơ sở rồi mới đến kiến thức chuyên môn. Các
kiến thức này được tích lũy và sẽ phát triển khả năng hiểu biết, nhờ
đó con người có thể diễn tả được những tư tưởng phức tạp. Tuy
