phải do ngoại cảnh, mà do tâm thức của mình có thể nhìn rõ, thấu
suốt mọi vật. Đến mức cao hơn, tâm trí của người tập sẽ hoàn toàn
yên lặng, không còn một tư tưởng nào nữa, cho đến ngay cả đối
tượng của sự suy ngẫm cũng không còn. Đó mới chính là quang
năng hiểu biết thật sự sáng suốt hay tuệ giác (wisdom). Sự an lạc,
sáng suốt này chính là định.
Connie hỏi:
- Làm sao họ có thể biết hết mọi sự được?
Ông Kris giải thích:
- Sự hiểu biết của chúng ta khác với sự hiểu biết sáng suốt, toàn
diện của người đã đạt đến trạng thái định. Sự hiểu biết của những
người này mang hai khía cạnh: Sự hiểu thấu đáo về một sự vật và
sự hiểu biết tổng quát. Nói một cách khác, cái trước là sự hiểu biết
theo chiều đứng và cái sau là sự hiểu biết theo chiều ngang. Hãy lấy
ví dụ một ly nước. Đối với chúng ta, đó chỉ là chất lỏng để giải khát.
Đối với các nhà khoa học, đó là một hợp chất được tạo ra bởi các
nguyên tử hydrogen và oxygen. Đối với các thiền sư thì nước thể
hiện trạng thái của tâm. Khả năng hiểu biết của mỗi người khác
nhau tùy vào trình độ. Khả năng của chúng ta cũng tùy vào sự giáo
dục, môi trường và trải nghiệm hằng ngày. Với những người đã đắc
định thì sự hiểu biết của họ vô cùng thâm diệu, nó đi xuyên qua từng
lớp vỏ của đời sống để tiến vào tinh hoa của sự vật cũng như mối
liên hệ của nó với những vật khác. Đó là sự hiểu biết có chiều sâu,
vượt ra khỏi giới hạn của lý trí, của kiến thức khoa học, của triết lý
và tôn giáo.
