điển Phật giáo (Bộ kinh "Vua Milinda vấn đạo" – Milinda-panhà). Nhà
khảo cổ Frederick Starr cũng tìm được nhiều di tích Phật giáo tại
miền này. Ông phát hiện có một số tài liệu và kinh điển được viết
bằng tiếng Hy Lạp có niên đại mấy trăm năm trước Công nguyên.
Thời điểm tôi đến Bactria gặp Timotheus, những cuộc giao tranh
giữa các tướng lĩnh của Alexander đang đi vào giai đoạn ngày càng
khốc liệt. Antigonus thắng lớn rồi kéo binh vào Babylon, Seleucus
phải chạy qua Ai Cập cầu viện Ptolemy. Triều đình Babylon hoàn
toàn rơi vào hỗn loạn, tôi không có lý do gì để trở về đó nữa. Alkios,
thống đốc Bactria đề nghị tôi ở lại để giúp ông lo liệu việc hành
chính và thu thuế. Vậy là tôi ở lại Bactria.
Đời sống biên thùy buồn chán nên tôi và một số binh sĩ thường hay
kéo nhau đi săn. Đến một lần, chúng tôi chạm trán với một con heo
rừng. Mặc dù nó đã trúng nhiều mũi tên nhưng vẫn tìm cách bỏ
chạy. Toán lính xông đến vây chặt con vật vào giữa, tôi rút cây giáo
định kết liễu nó nhưng vừa giơ cây giáo lên tôi đã chùn tay vì nhìn
thấy ánh mắt van lơn tuyệt vọng của nó. Thấy tôi do dự, một người
lính xông đến vung giáo đâm vào con vật, khiến nó rú lên liên hồi.
Biến cố xảy ra rất nhanh nhưng ánh mắt tuyệt vọng của con vật lập
tức khiến tôi hồi tưởng lại ánh mắt của những nô lệ bị nhốt trong cũi
sắt, bị rao bán trong chợ buôn nô lệ khi xưa. Ngay lúc đó, đàn heo
con ở gần đó nghe tiếng kêu của heo mẹ liền kéo đến. Lũ heo con
vô tư chạy đến bên mẹ, một vài con gục đầu vào bụng để bú sữa.
Heo mẹ âu yếm nhìn đàn con, bất chợt nó quay sang tôi, ánh mắt
của nó trở nên đầy oán hận và giận dữ. Rồi nó dùng chút sức lực
cuối cùng còn lại vùng lên, xông thẳng vào tôi, nhưng một người lính
khác đã nhanh tay bồi thêm một lưỡi giáo nữa khiến nó gục xuống.
Tôi choáng váng lùi lại trong khi đám lính tiếp tục đâm vào con vật.
Buổi chiều hôm đó, tôi trở về nhà mang theo nỗi ám ảnh về ánh mắt
vừa bi thương vừa đầy oán hận của con vật. Tối đến tôi không thể
ngủ. Mỗi khi nhắm mắt thì hình ảnh con vật bị giết hại lại hiện rõ
trong tâm trí. Sau vài đêm mất ngủ, tôi tìm đến đạo viện, kể cho
