20. LÃO TỬ
SÁNG LẬP THUYẾT VÔ VI,
ĐỀ XƯỚNG THUẬT CƯƠNG NHU
Năm 1987, trong bản tường trình về tình hình trong nước, Tổng thống
Mỹ Ri-gân đã dẫn dùng một danh ngôn của Lão Tử: “Cai trị nước lớn cũng
như rim rán con cá nhỏ” rất được lòng dân. Tiếp sau đó, giới dư luận nước
Mỹ đã dấy lên một cao trào, giới thiệu, tuyên truyền về Lão Tử.
Lão Tử là người sinh ra vào cuối thời kỳ Xuân Thu
tự là Đam (còn một thuyết nói tự là Bá Dương, Đam là thuỵ hiệu
hoặc
nói là họ Lão tên Đam). Sinh năm 571 trước Công nguyên, là người cùng
thời đại với Khổng Tử, đại để là nhiều hơn Khổng Tử hai chục tuổi, từng
làm quan thu tàng thất nhà Chu, quản lý đồ thư. Về sau ông nhìn thấy sự
suy yếu của nhà Chu bản thân mình cũng lui về ở ẩn. Có người đã nhìn
thấy ông cưỡi con trâu xanh đi ra khỏi Hàm Cốc Quan về phía Tây, làm ẩn
sĩ rồi không trở lại nữa. Lão Tử là người sáng lập ra Đạo Lão (Đạo gia).
Ông đã đề xuất ra tư tưởng thống trị “Vô vi nhi trị” (cai trị thuận theo lẽ tự
nhiên), đã sản sinh ra và ảnh hưởng rất sâu sắc đối với nền thống trị chính
trị trong xã hội phong kiến Trung Quốc. Truyền thuyết nói rằng tuổi sống
của Lão Tử rất lớn, đại khái là có tới chín chục tuổi. Thái sử công Tư Mã
Thiên thì nói đại khái Lão Tử đã sống tới một trăm sáu mươi tuổi, hoặc nói
là hai trăm tuổi. Loại dự tính này chắc là không có khả năng.
Có một lần Khổng Tử tới Lạc Ấp quốc đô của Đông Chu, thỉnh giáo Lão
Tử đối với học vấn của lễ pháp. Lão Tử nói với Khổng Tử rằng:
- Nhà buôn giầu cất sâu như chẳng có, quân tử thịnh đức, dung mạo ngu
đần. Hãy vứt bỏ thói kiêu ngạo, tính tham lam, hám sắc và thói dâm của
ông đi thì đều có ích cho bản thân ông đó! Những điều ta muốn nói cùng
ông, chỉ có như vậy mà thôi.
