tưởng kiệt xuất trong thời cổ đại của Trung Quốc mà còn là một nhà mưu
lược chính trị, quân sự vĩ đại nữa.
MƯU LƯỢC CHÍNH TRỊ
Những tư tưởng mưu lược chính trị của Mặc Tử có cả một hệ thống hoàn
chỉnh, được phản ánh trong các thiên ở trong bộ sách “Mặc Tử”. “Kiêm
tương ái, giao tương lợi” chính là chủ đề trung tâm trong tư tưởng mưu
lược của ông. Với sự chỉ đạo của tư tưởng trung tâm này, ông đã đề xuất ra
rất nhiều chủ trương mưu lược phù hợp với tình hình xã hội đương thời, có
ý nghĩa rất sâu xa.
Thứ nhất là “Kiêm tương ái, giao tương lợi”, Mặc Tử cho rằng, sở dĩ xã
hội đương thời đại loạn, nguồn gốc của nó chính là ở chỗ quan hệ giữa con
người với con người không yêu mến lẫn nhau, ông nói “Loạn bắt đầu từ
đâu? Khởi nguồn từ chỗ không tương ái, bởi thê cho nên nếu thiên hạ kiêm
tương ái tất sẽ được yên” (“Mặc Tử - Kiêm ái”). Cho nên ông cực lực chủ
trương giữa con người với con người cần phải xây dựng quan hệ trên cơ sở
“giao tương lợi” - hai bên cùng có lợi. Do đó sẽ thực hiện được một xã hội
yêu mến lẫn nhau, lý tưởng và hòa bình, khiến cho những người già cô đơn
có người hầu hạ, những đứa trẻ yếu đuối có người nuôi dưỡng, ông còn nói:
Nếu tất cả mọi người đều có thể coi nhà cửa, thân thế, tài sản, tổ quốc của
người khác như là của chính mình, thế thì các sự việc như trộm cắp, tàn sát,
cướp bóc, đánh phá v.v... sẽ chẳng có ai làm nữa. Cuộc sống hòa bình yên ả
tĩnh lặng tự nhiên sẽ có ngay. Những tư tưởng này của Mặc Tử chỉ có thể là
điều không tưởng ở trong xã hội có giai cấp, thế nhưng nó đã phản ánh
nguyện vọng lương thiện của dân chúng nghèo khổ, cho đến ngày nay nó
vẫn còn có ý nghĩa hiện thực.
Thứ hai là “Thượng hiền”. Mặc Tử cho rằng giữa con người và con
người là sự bình đẳng, dịp may cơ hội cũng nên phải bình đắng.
Do đó ông chủ trương “Cử hiền nhi dụng” - tiến cử và trọng dụng người
tài. Ông nói “Quan không thường xuyên sang, dân chẳng luôn luôn hèn, ai
có tài năng thì tiến cử cất nhắc, ai bất tài thì phế bỏ”. Chỉ cần có năng lực,
