yếu của nó chính là, làm cho nhân dân trong nước đều được sống có cơm
no áo ấm. Một quân vương như vậy, không ai là không xưng được.
Thế nhưng, do vì bối cảnh tình thế và thời đại lúc đó, việc du thuyết của
Mạnh Tử chỉ có thể là phí công vô ích. Lúc đó, các nước đều tích cực theo
đuổi chiến tranh, nước Tần tin dùng Thương Ưởng nước giàu binh mạnh;
nước Sở, nước Ngụy tin dùng Ngô Khởi, liên tiếp đánh bại các nước; nước
Tề tin dùng Tôn Tần và Điền Kỵ, đã trở thành một nước lớn hùng mạnh;
cuộc đấu tranh hợp tung, liên hoành vô cùng kịch liệt “Đánh nhau để chiếm
đất, người chết đầy thành” (“Mạnh Tử - Ly lâu thượng”). Thế nhưng, loại
mưu lược chính trị này của Mạnh Tử, trái lại, về sau đã được rất nhiều đế
vương thực hành, đã đem lại sự phồn vinh về chính trị, kinh tế và văn hóa.
Đường Thái Tông Lý Thế Dân chính là một ví dụ đột xuất. Để củng cố nền
thống trị của mình, ông đã nhấn mạnh mưu lược trị quốc, coi trọng chủ
trương “Bảo dân nhi vương”, ông nói:
- Thiên tử có đạo thì nhân dân suy tôn làm chủ, vô đạo thì nhân dân phế
bỏ không dùng (“Trinh quan chính yếu - Luận chính thể”). Thực hành một
số chính sách thuận với lòng dân, hòa hoãn mâu thuẫn xã hội, sức sản xuất
được phát triển đã xuất hiện một nền “thống trị Trinh Quán” - niên hiệu của
Đường Thái Tông (Lý Thế Dân) (năm 627 đến 649) - nổi tiếng trong lịch
sử. Điều đó chứng tỏ mưu lược chính trị “Bảo dân nhi vương” của Mạnh
Tử đã có ý nghĩa tích cực, ảnh hưởng của nó cũng rất sâu sắc trong lịch sử.
