làm. Cho nên, bệ hạ không thể xưng vương thiên hạ, không phải là việc khó
như kẹp Thái Sơn dưới nách nhảy qua Bột Hải, mà là việc dễ giống như
xoa bóp cho người già mà thôi. Nếu bệ hạ biết mở rộng ân đức của mình ở
khắp mọi nơi, thì thiên hạ có thể giữ được, không thi hành ân đức với dân
thì ngay đến cả vợ con cũng khó lòng bảo vệ được. Bệ hạ muốn ban phát ân
đức cho dân chúng hay là kéo binh mã đại quân phát động chiến tranh, bên
trong khiến cho sĩ thần lâm vào cảnh nguy hiểm, bên ngoài kết oán thù với
các nước chư hầu, để sau đó cảm thấy vui vẻ thoải mái trong tâm mình?
Tề Tuyên Vương vội vàng phủ nhận nói:
-Không! Không! Làm sao trẫm có thể phát động chiến tranh mà coi đó là
việc làm thoải mái vui vẻ được? Trẫm chẳng qua chỉ là muốn được những
thứ trẫm muốn được nhất mà thôi!
Mạnh Tử nói:
- Thần biết rõ thứ mà bệ hạ muốn được nhất là thứ gì rồi. Đó chính là
xưng bá thiên hạ, mở rộng lãnh thố, khiến cho các nước như Tần, Sở cũng
phải xưng thần cống nạp cho bệ hạ, đem cả thiên hạ mà các quốc vương
thống trị quy hết vào trong tay mình. Các ngoại tộc bốn phương hoàn toàn
đều phải nghe theo bệ hạ. Thế nhưng, theo cách làm hiện tại của bệ hạ,
muốn xưng bá trong thiên hạ thì quả thật đó là chuyện trèo lên cây để bắt cá
vậy!
Tề Tuyên Vương nói:
- Lại có chuyện nghiêm trọng đến thế kia ư?
Mạnh Tử nói:
- E rằng còn nghiêm trọng hơn thế nữa đó! Trèo lên cây bắt cá, tuy rằng
không thể bắt được cá, cũng không thể có tai nạn nào khác. Còn như dựa
vào vũ lực như vậy để giành lấy địa vị bá chủ, một lòng chỉ muốn chiến
tranh, không những không thể xưng vương thiên hạ, mà còn có thể đem lại
những hậu họa vô cùng.
Tề Tuyên Vương nói:
