Cổn đi chữa trị nạn hồng thủy. Vũ quỳ xuống đất dập đầu tạ ơn, vui sướng
nhận lệnh. Vũ xin Thuấn cho phép ba thủ lĩnh thị tộc là Khiết, Hậu Nghệ,
Cao Đào giúp đỡ mình trị thủy.
Việc chữa trị nạn lụt, cần phải dùng phương pháp khơi thông, thuận theo
thế nước đào sông cho nước chảy thoát. Đối với thời hiện đại mà nói đó là
kiến thức rất thông thường. Thế nhưng ở thời kỳ tuổi thơ ấu của các dân tộc
Trung Quốc, nhân dân đã đâu có nhiều kinh nghiệm đấu tranh với thiên
nhiên. Cha của Vũ là Cổn trị thủy trong suốt chín năm trường, năm nào
cũng đắp đập quai mương, năm nào cũng bị nước lụt cuốn trôi đi mất hết.
Sau khi Vũ nhậm chức rất đớn đau cho những thất bại của cha. Ông đã
tiếp thu được bài học trị thủy của Cộng Công thời Chuyên Húc Đế và của
cha mình là Cổn, phát hiện thấy rằng các bậc tiền bối sở dĩ không giành
được thành công, nguyên nhân chủ yếu không biết căn cứ vào quy luật của
dòng nước chảy dựa theo chiều hướng khách quan mà làm, mà chỉ sử dụng
phương pháp đắp đập be bờ “làm nghẽn tắc từ trên thế cao” (“Quốc ngữ -
Chu ngữ hạ”). Tức thì Vũ đã cải biến phương pháp trị thủy chỉ làm nghẹn
tắc không cho lưu thông của các bậc tiền bối, mà chỉ sử dụng biện pháp
mới: khơi thông dòng chảy đại quy mô, khiến cho dòng nước chảy thông
thoáng. Đúng như “Quốc ngữ Chu ngữ” đã nói, chính là thuận theo lẽ tự
nhiên, nước chảy vào chỗ trũng, từ trên cao xuống thấp, tạo thành dòng, trừ
bỏ mọi ách tắc, làm cho dòng chảy thông. “Mạnh Tử - Ly Lâu hạ” nói:
“Công việc trị thủy của Vũ tiến hành thuận lợi chẳng xảy ra sự gì! Ông đã
cho đào sâu khoét rộng dòng chảy chính, khiến cho dòng nước lưu thông,
lưu thông rồi có chỗ quay trở về, đương nhiên là không có tai họa gì xảy ra
nữa. Những chi lưu chảy đổ vào dòng chính. Nước chảy theo dòng, lại có
thể canh tác được.
Vũ là nhà lãnh đạo trị thủy ở quy mô lớn, một nguyên nhân khác để ông
giành được thành công là ông đi trước quân sĩ. Suốt đời ông không sợ gian
nan nguy hiểm, chịu đựng gian khổ cần cù lao động một lòng vì việc công.
“Tay cầm mai thuổng, đi trước dân chúng” (Hàn Phi Tử - Ngũ Đố”). Tức là
nói Vũ tay cầm công cụ trị thủy, đích thân tham gia lao động, làm tấm
