trung thần thân triệu đến nói: “Không còn là chức quan nhỏ mà dám từ chối
hoàng tử, giữ phép rất cứng. Nay cho ông làm đại thần, chắc không chịu sự
nhờ vả của người khác. Ung Chính đã không nhìn nhầm Ngạc Nhĩ Thái.
Bằng tài trí thông minh, thao lược văn vũ, mưu kế sâu sắc, khoan hậu dùng
người, giữ nghiêm kỷ luật, ông đã lập chiến công cho triều đình Thanh,
xứng đáng là một thế hệ quan văn võ, nhà chính trị, nhà mưu lược nổi tiếng
của triều đình nhà Thanh.
LẤY DI TRỊ DI, CẢI CÁCH THỔ TY
THỐNG NHẤT CẮT CỬ
Vùng đồi núi Vân Quý Tây Nam Trung Quốc ở tập trung nhiều dân tộc
thiểu số, trong đó người Miêu, Dao, Choang v.v... tương đối nhiều. Do
nguyên nhân lịch sử, địa lý nên những người thống trị các đời đã có
phương pháp trị lý cai quản dân tộc thiểu số khác nhau. Đến đời Tống,
Nguyên, Minh đều áp dụng lấy tù trưởng làm thổ quan lại, vì thế có chỗ
phủ thổ châu, thổ huyện, gọi chung là “Thổ Ty”, mà chức vị thì thế tập
truyền tiếp. Đời Minh đã có một dạo thực hiện cải cách chế độ tại một số
vùng dân tộc thiểu số ở Vân Quý, phế bỏ thế tập Thổ Ty, đổi thành sự
thống trị của lưu quan quan lại (được cắt cử) được bổ nhiệm lâm thời.
Nhưng đa số vẫn bảo lưu sự thống trị thế tập của “Thổ Ty”. Ung Chính
năm thứ 3 (1725) Ngạc Nhĩ Thái tới làm Tổng đốc Vân Quý, trong thực
tiễn ông phát hiện dân tộc thiểu số Tây Nam thực hiện chế độ “Thổ Ty”
mang tính cát cứ địa phương rất mạnh, không thuận tiện cho quản lý Trung
ương, phương hại đến thống nhất đất nước. Hơn nữa, giữa các Thổ Ty lại
không ngừng đánh chiếm lẫn nhau, cản trở sản xuất, không có lợi cho ổn
định xã hội. Vì thế ông đã tâu lên triều đình Thanh chỉ ra rằng chế độ Thổ
Ty là “đại hại của biên cương, tất phải giải quyết”, đồng thời kiến nghị áp
dụng biện pháp mà những năm Vĩnh Lạc đời Minh đã dùng, thiết lập phủ
chân huyện ở vùng dân tộc thiểu số, do triều đình cắt cử quan lại. Đồng
thời nêu ra với chính phủ Thanh một phương châm trọn bộ “cải cách chế độ
Thổ Ty, thống nhất cắt cử quan lại”. Hoàng đế Ung Chính tiếp thu kiến
nghị của Ngạc Nhĩ Thái, và uỷ nhiệm cho ông có toàn quyền trị Miêu gồm
