mọi nhiệm vụ sửa chữa giáo dục (tu giáo), vây quét chiêu an, cải cách việc
cắt cử... Thế là bắt đầu từ Ung Chính năm thứ 4, Ngạc Nhĩ Thái áp dụng
biện pháp cùng dùng cả văn lẫn võ, trong vùng biên giới 5 tỉnh Vân Nam,
Quý Châu, Quảng Tây, Hồ Bắc, Tứ Xuyên, thực hiện với quy mô lớn “cải
cách Thổ Ty, thống nhất cắt cử”, trong đó chủ yếu là thủ tiêu Thổ Ty thế
tập, thiết lập phủ, sảnh, châu huyện, cắt cử các quan, tăng thêm trấn doanh
(trú quân), cải cách chế độ sưu dịch, xây dựng trường học v.v...
Trong quá trình biến cách, Ngạc Nhĩ Thái không một mực cưỡng chế mà
căn cứ vào tình hình khác nhau, chú trọng áp dụng thủ đoạn linh hoạt, hết
sức lợi dụng mâu thuẫn bên trong của dân tộc thiểu số, tức là cái “Lấy Di
trị Di”. Đối với các Thổ Ty ngoan cố chống cự, ông không hề hàm hồ mà
lập tức dùng vũ lực trấn áp. Nhưng khi có người chủ trương cưỡng chế
những người dân tộc thiểu số về quy phục phải thay đổi kiểu để tóc và cách
ăn mặc, thu hết vũ khí của họ, đưa Thổ Ty đầu mục vào nội địa, lập riêng lý
trưởng giáp thư, thì Ngạc Nhĩ Thái đã không đồng ý. Những chủ trương và
sách lược của Ngạc Nhĩ Thái là đúng, là phù hợp với bối cảnh lịch sử
đương thời, vì vậy ông đã thành công, cải cách của Ngạc Nhĩ Thái đã đánh
vào thế lực cát cứ Thổ Ty, tăng cường sự thống trị tập quyền trung ương,
thúc đẩy sự nghiệp kinh tế, văn hóa vùng dân tộc thiểu số phát triển, tăng
cường giao lưu với nội địa có tác dụng thúc đẩy lịch sử tiến lên.
LẬP QUAN ĐỊNH CHỨC,
PHẢI DÙNG NGƯỜI ĐƯỢC VIỆC
Trong khi làm tổng đổc biên giới và trị lý dân tộc thiểu số, Ngạc Nhĩ
Thái đã thể hiện đầy đủ được tài năng mưu lược của mình, hoàng đế Ung
Chính rất khen ngợi và đến Ung Chính năm thứ 10 (1732) đã điều ông về
kinh làm Bảo Hòa Điện đại học sĩ kiêm Binh bộ thượng thư. Thời gian đó,
ông đã vì Ung Chính nêu ra nhiều ý kiến và kế sách hay. Có một lần Ung
Chính đã phê vào một bản tấu của Ngạc Nhĩ Thái như sau: “Trị thiên hạ
duy chỉ dùng người là gốc, những cái còn lại chỉ là cành lá”, phàm những
quan viên có tài, nên luyến tiếc phải dạy bảo!”. Sau khi đọc xong Ngạc Nhĩ
