thua và công sẽ tự bại. Do đó, phép dùng binh của Quản Trọng chủ trương
đầu tiên phải làm sáng rõ mọi tình hình chính trị, kinh tế, dân tình, tướng sĩ
của phía địch, sau đó “lấy đông đánh ít, dùng trị đánh loạn, dùng giàu đánh
nghèo, dùng cái có thể đánh thắng cái không có thể, dùng việc dạy binh
luyện sĩ đánh đạo quân ô hợp chạy dài”“. Như vậy sẽ có thể “đánh mười
trận thắng mười trận, đánh trăm trận thắng trăm trận”. Cho nên Quản Trọng
vô cùng coi trọng tác dụng của mưu lược và mưu sĩ, ông cho rằng “Vua
sáng với thánh nhân bàn mưu, thì mưu đó dùng được, áp dụng mưu đó vào
việc, thì việc đó tất thành. Vua tối với kẻ nịnh thần bàn mưu, thì đó là kế
mất, dùng nó vào việc, việc ấy tất bại”. Những tư tưởng mưu lược tuyệt vời
này của Quản Trọng, qua việc kiểm nghiệm thực tiễn trong việc chấn hưng
nước Tề, xưng bá chư hầu đã được chứng minh nó luôn luôn là vô địch.
Khi bình luận về nghiệp tích của Quản Trọng, Tư Mã Thiên đặc biệt nhấn
mạnh “Đạo lý chính trị của ông, giỏi chuyển họa thành phúc, chuyển bại
thành thắng”. Điều này rất thiết thực hợp với thực tiễn.
Thứ ba, Quản Trọng dùng quan điểm toàn cục quan sát chiến tranh và
chỉ đạo chiến tranh, đem chiến lược chính trị và chiến lược quân sự dung
hòa thành một thể, khiến cho cuộc đấu tranh quân sự, đấu tranh ngoại giao,
đấu tranh kinh tế, hỗ trợ giúp đỡ nhau giành thắng lợi. Quản Trọng coi cuộc
đấu tranh quân sự là “Đường lối tôn chủ an quốc”, thế nhưng chưa hề lấy
quân sự luận quân sự một cách cô lập, mà là đem các nhân tố chính trị, kinh
tế, ngoại giao tổng hợp lại để hoạch định kế hoạch chiến tranh, chỉ đạo
chiến tranh, ông chủ trương “Tốt nhất là không có chiến tranh”, không
chiến tranh mà có thể khuất phục được binh lính của người, ông nói: “Số
lượng binh lính được tồn giữ bởi của cải mà của cải không ai địch nổi,
được tồn tại bởi vũ khí mà vũ khí không ai địch nổi, được tồn tại bởi việc
chọn kẻ sĩ mà kẻ sĩ không ai địch nổi, được tồn tại bởi chính giáo mà chính
giáo không ai địch nổi, được tồn tại bởi tục lệ trang phục mà tục lệ trang
phục không ai địch nổi, được tồn tại bởi thiên hạ đều biết mà việc thiên hạ
đều biết không ai địch nổi, được tồn tại bởi cơ số sáng mà cơ số sáng không
ai địch nổi, cho nên binh lính chưa ra khỏi biên giới người không ai địch
