22. Lương Thế Vinh
Lương Thế Vinh hiệu là Thụy Hiên, người ở làng Cao Hương, huyện Thiên Bản, tỉnh Nam Định. Khi còn bé, đã có tiếng đồn là thần
đồng. Đến năm 23 tuổi thi đỗ Trạng nguyên trong năm Quang Thuận đời vua Thánh Tôn nhà Lê.
Tục truyền Thế Vinh đã thác sinh ở huyện Nam Xang. Khi lên 7, 8 tuổi, cùng với trẻ con đi học. Bên cạnh đường có một con chó đá,
mỗi khi Thế Vinh đi qua, thì con chó đá vẫy đuôi mà mừng.
Về nói truyện với cha, cha bảo rằng:
- Nó đã biết vẫy đuôi, thì hẳn nó cũng biết nói, thử hỏi vì cớ gì mà mừng.
Hôm sau, Thế Vinh đi qua, con chó ấy lại vẫy đuôi. Thế Vinh hỏi, thì nó nói rằng: “Ngày sau ông đỗ Trạng nguyên cho nên tôi mừng
thay ông.”
Thế Vinh về nhà lại nói với cha như thế. Cha tự bấy giờ chắc ngày sau con làm nên, sinh ra kiêu ngạo, thường hay tranh cạnh với người
ta và đe rằng:
- Mai sau con ông đỗ Trạng, ông sẽ hỏi tội cho chúng bay.
Thế Vinh thấy cha như thế, can mãi mà cha không nghe, có ý không bằng lòng, buồn rầu mà bảo với mẹ rằng:
- Mẹ có đức hiền hậu mà cha thì kém đức. Con không ở đây nữa,xin từ đi chỗ khác đây.
Mẹ ngạc nhiên thất sắc nói rằng:
- Sao con nói gở ra thế? Công chăng nuôi con bấy lâu nay, mong con mai sau khá giả, để mà nương nhờ, con đã lấy gì giả được ơn cha
nghĩa mẹ, mà dám nói càn như vậy?
Thế Vinh khăng khăng một mực xin đi. Mẹ khuyên dỗ trăm chiều, nhưng cũng không sao giữ được, mới khóc mà bảo rằng:
- Vậy thì con định đi đâu? Con bảo cho mẹ biết.
Thế Vinh dặn mẹ cứ ngày ấy tháng ấy đến làng Cao Hương, huyện Thiên Bản thì biết, và dặn giữ lại các sách của mình học. Nói xong
thì mất.
Bấy giờ vận nước Nam đang thịnh, người tàu xem thiên văn, thấy Văn tinh giáng xuống nước Nam, mới sang nước ta, tìm phương trấn
áp. Khi Thế Vinh còn ở Nam Xang, đi chơi với một lũ trẻ con. Người Tàu trông sao, biết Văn tinh ở trong đám trẻ con ấy, nhưng chưa biết
đích đứa nào. Mới lấy một quả bưởi bỏ vào hố sâu, đố đám trẻ ấy lấy được quả bưởi ra thì thưởng tiền. Thế Vinh không ra mặt lấy, nhưng
xui một đứa khác múc nước đổ vào hố cho đầy, rồi quả bưởi nổi lên thì lấy. Người khách gạn hỏi đám trẻ, biết là mưu mô tự ông Thế Vinh,
muốn tìm phương kế để trừ ông ấy đi.
