28. Lê Quí Đôn
Lê Quí Đôn quê ở làng Diên Hà, phủ Thái Bình (bây giờ mới đặt riêng thành tỉnh).
Khi trước ở phủ ấy có một ngôi đất quí, mà ai táng vào thì dân động, lại phải nhổ đi. Các thầy địa lý ai cũng khen kiểu đất đẹp mà
không ai dám táng vào. Một hôm, có một người say rượu, lập tâm muốn táng vào ngôi đất ấy, mới nằm liều ở đấy, cho chết đi thì thôi. Nửa
đêm thấy có thần nói truyện với nhau rằng: “Chúng ta giữ đất này, mà có người muốn liều chết để chiếm lấy, chúng ta chẳng hóa ra
phải tội với thượng đế ư?” Một ông thần kia nói rằng: “Hãy thử xờ vào bụng nó xem còn ấm hay lạnh rồi.” Mới lấy tay sờ vào bụng anh
ta, anh ta sợ phải đứng dậy chạy về.
Đêm hôm ấy, thần báo mộng cho người đàn anh trong làng rằng:
- Ngôi đấy này là để dành cho người họ Lê ở làng Diên Hà, dân chúng mày phải giữ, nếu để cho người khác táng vào thì dân chúng
mày sẽ phải vạ cả.
Người ấy tỉnh dậy lo lắm, hôm sau hội dân lại bàn rằng:
- Ngôi đất ấy có thần giữ, người làng ta táng không được, mà để cho người xứ khác đến táng thì dân động. Các nhà địa lý, thường
thường đi lại, chỉ sợ tiếng ấy lộ ra ngoài, thì người quyền thế bắt hiếp dân mà táng, dân ta chẳng thiệt hại lắm ư? Bây giờ thần bảo để
dành cho người họ Lê làng Diên Hà, không biết bao giờ cho họ ấy đến táng, để dân ta đỡ một đoạn khó nhọc.
Giữa lúc đang bàn, thì có một cụ già vào ăn xin. Người làng hỏi:
- Ông cụ kia ở đâu?
Thưa rằng:
- Tôi ở làng Diên Hà.
- Họ gì?
- Thưa tôi họ Lê.
Cả làng mừng nói rằng:
- Ở đây có một ngôi đất to, thần cho họ Lê làng Diên Hà. Cụ có phải họ Lê, thì đem tiên phần lại mà táng, về sau phát đạt, chẳng những
cụ khỏi phải khổ sở, mà dân tôi cũng đỡ được một sự quan ngại.
Cụ kia mừng rỡ, về ngay nhà đem tiên phần lại táng vào huyệt ấy. Về sau, con cụ ấy là Lê Trọng Thứ quả nhiên đỗ Tiến sĩ, làm quan rồi
sau được phong là Trung hiếu công.
Trung hiếu công muộn con, cùng với phu nhân cầu tự ở chùa Quang Thừa huyện Kim Bảng. Phu nhân nằm mơ thấy trời cho một con
