Trang Tử
NAM HOA KINH
Dịch và bình chú : Thu Giang Nguyễn Duy Cần
Các sách chú giải Trang Tử
Trang học rất thạnh về đời Ngụy Tần (220- 316) , cho nên sách vở chú giải
Trang tử của thời ấy cũng rất nhiều.
Hương- Tú tự là Tử- kỳ (221- 300) , người đời Ngụy Tần có chú giải Trang
tử, tuy trước ông cũng đã có cả chục nhà chú giải, nhưng đều là thiển bạc
không nắm được yếu chí, không xiển minh nổi cái học của Trang Châu.
Tần Thơ cho rằng chỉ có Hướng- Tú là người đầu tiên thông được chỗ
huyền- chỉ của Trang học.
Nhưng ông chỉ chú giải đến thiên Thu- Thủy và Chí- Lạc thì chết. Về sau,
đến đời Huệ- đế thì có Quách- Tượng (1) căn cứ vào chú giải của Hướng-
Tú mà diễn giải rộng thêm ra. Bởi vậy về sau người ta thấy hai bản Hướng-
tú và Quách- Tượng nghĩa- ký tương đồng như của một người viết ra vậy.
Còn bản cổ- nhất của Tư- Mã- Bưu (khoảng giữa nhà Tần (221) (trước G.
S) , luôn cả bản chú giải của Thôi- Tuyền thì hiện thời mất cả. Qua thời
Nam Bắc- Triều các nhà chú giải Trang cũng đông, nhưng chỉ còn lại bản
của Quách- Tượng là cổ nhất thôi. Ngày nay sở dĩ người ta có thấy được
một vài dấu vết của các nhà chú giải trên đây, là nhờ ở sách của Lục- Đức-
Minh đời Đường. Trong bài Tự- Lục của Thích- Văn, Lục- Đức- Minh cho
biết rằng Tư- Mã- Bưu có chú giải 21 quyển, 52 thiên, còn Thôi- Tuyến thì
chú 10 quyển, 27 thiên, Hướng- tú chú 20 quyển, 26 thiên, Quách- tượng
thì chú 33 quyển, 33 thiên.
Các nhà chú giải về sau rất nhiều, nhưng một số đông thiên về phê bình văn
chương hơn là tư tưởng. Đại khái như đời nhà Minh có Châu- đắc- Chi
trong Nam- Hoa Thông- Nghĩa; đời Thanh có Ngô- thế- thượng trong
Trang tử giải; Tôn- Gia- Cầm trong Nam- Hoa- Thông; Lâm- tây- Trọng
trong Trang tử Nhân; Lục- Thụ- Chi trong Trang tử Tuyết… đều là những
tay sành về văn chương cả. Vì vậy, rất tiếc là các lời phê bình của các nhà
ấy, yếu trọng nơi sự thưởng thức các câu văn, nhưng về phần tư tưởng lại
