NAM HOA KINH - Trang 82

tam.
Hà vị triêu tam? Viết: Thư công phú vu[xxxi] viết: triêu tam nhi mộ[xxxii]
tứ. Chúng thư giai nộ. Viết: nhiên tắc triêu tứ nhi mộ tam. Chúng thư giai
duyệt. Danh thật vị khuy, nhi hỉ nộ vi dụng, diệc nhơn thị dã. Thị dĩ Thánh
nhân hòa chi dĩ thị phi, nhi hưu hồ thiên quân[xxxiii], thị chi vị lưỡng
hành[xxxiv].
DỊCH NGHĨA:
C. Lời, không phải như gió thổi: Lời phải có nói lên một cái gì. Nếu chỗ
nói của nó mà chưa định, thì lời nói ấy quả đã có nói không. Hay là chưa có
nói gì cả? Lời nói chưa định ấy, khác nào tiếng chim con: chưa có biết biện
biệt hay không biện biệt? Đạo, sao dựa vào chân hay ngụy; lời, sao dựa vào
thị hay phi? Đạo, sao qua mà không còn; lời, sao còn mà chẳng nói được?
Đạo, ẩn trong tiểu thành; lời, ẩn nơi vinh hoa. Bởi vậy mới có cái phải,
quấy của Nhu Mặc. Nhu Mặc thì lấy Phải làm Quấy, lấy Quấy làm Phải.
(Nhưng) nếu muốn thấy được cái Phải trong cái Quấy, cái Quấy trong cái
Phải, thì không có gì bằng dùng đến ánh sáng(của Đạo). Vật, không vật nào
là không phải" đó", không vật nào là không phải" đây"[xxxv]. Lấy chỗ
nhận thấy của người mà thấy, thì không thấy; lấy chỗ biết của mình mà
biết, thì mới biết. Nên mới có nói rằng:" Đó", do đây mà ra; " đây", nhân
"đó" mà có. " Đó đây", ấy là thuốc của "phương sinh". Nên mới có nói
Sống, nói Chết, nói Chết, nói Sống, nói được, nói không được, nói không
được, nói được. Nhân có Phải, nhân có Quấy; nhân có Quấy, nhân có
Phải(mà cãi nhau).
Thánh nhân thì không căn cứ vào Phải Quấy, mà căn cứ vào khiếu biết tự
nhiên của mình để hiểu mọi vật. Và cũng do"đây" trước. " Đây", cũng là
"Đó", mà "Đó" cũng là "Đây". "Đó" cũng có một lẽ Phải Quấy của "Đó";
mà "Đây" cũng có một cái lẽ phải quấy của "Đây". Quả có "đó đây" chăng?
Quả chẳng có "đó đây" chăng? Đó và Đây mà không gặp chỗ lứa đôi(đối-
đãi) của nó, thì gọi là Cốt Đạo (Đạo Xu). Cốt ấy khởi đầu nơi trung tâm của
cái vòng tròn(hoàn trung), và căn cứ vào đó để mà ứng đối vô cùng(với Thị
Phi). Phải, cũng là một cái lẽ vô cùng. Quấy, cũng là một cái lẽ vô
cùng[xxxvi]. Bởi vậy mới nói: đâu bằng dùng lấy ánh sáng của Đạo.