NAM HOA KINH - Trang 87

không bàn. Lịch sử đời Xuân Thu của các Tiên vương, thánh nhân bàn đến
mà không chê khen biện luận. Cho nên tuy có phan chia mà không phân
chia; biện bác mà không biện bác. Sao vậy? Là vì thánh nhân thì ôm giữ,
chúng nhân thì biện bác để mà khoe khoang. Nên mới có lời nói này: "hay
biện phân, thì có chỗ không thấy rõ được". Vả, "đại Đạo" thì không xưng
tên; "đại biện" thì không có lời; "đại nhân" thì không thương ai; ‘đại liêm"
thì không nhún nhường; ‘đại dũng" thì không làm hại ai. Đạo mà sáng thì
không phải Đạo; lời mà rõ ràng thì không tới chốn, nhan mà thường thì
không nên việc; liêm mà thanh thì không thể tin; dũng mà hại người thì
không nên việc. Năm điều ấy tròn mà thành vuông. Cho nên, biết dừng chỗ
mà mình không thể biết, là đến chốn rồi vậy. Có ai biết được cách biện biệt
mà không dùng đến lời, nói mà không cần phải nói ra lời? Nếu có kẻ biết
được, kẻ ấy gọi là Thiên phủ (kho trời) đổ vô mãi mà không đầy, rót ra mãi
mà không cạn, nhưng không biết do đâu mà đến. Nên mới gọi là "che ánh
sáng" (bảo quang).
Cho nên ngày xưa Nghiêu hỏi Thuấn:
"Ta muốn phạt Tông, Khoái, Tư Ngao, ngảnh mặt sang Nam mà không
thấy lòng khoan khoái. Như thế là cớ làm sao?"
Thuấn nói:
"Như ba người ấy (vua của ba nước ấy) khác nào sống ở giữa cỏ bông cỏ
ngãi. Nhà Vua sao lại không thấy lòng khoan khoái? Xưa kia, mười mặt
trời cùng mọc, muôn vật đều được soi sáng, huống chi cái Đức của người
còn hơn mặt trời!"
E. Khiết Khuyết vấn hồ Vương Nghê[lxii] viết:
Tử tri vật chi sở đồng thị hồ?
Viết: ngô ô hồ tri chi.
Tử trí tử chi sở bất tri da?
Viết: ngô ô hồ tri chi.
Nhiên tắc vật vô tri da?
Viết: ngô ô hồ tri chi. Tuy nhiên, thường thí ngôn chi. Dung cự tri ngô sở vị
tri chi phi bất tri da? dung cự tri ngô sở vị bất tri chi phi tri da? Thả ngô
thường thí vấn hồ nhữ[lxiii]: dân thấp tẩm, tắc yêu tật thiên tử[lxiv], thu