nổi) để diễn tả quan niệm này. Cùng lúc nội dung từ ukiyo (phù thế) lại được
người thời Edo hiểu khác đi. Nó có nghĩa là “lối sống tự do phóng túng
trong luyến ái, sắc dục, và tích cực hưởng lạc”. Tóm lại, “ukiyoshi đã xuất
hiện như là loại tiểu thuyết phong tục miêu tả xã hội đương thời.”
Còn “Truyện kể trong mưa và trăng” là loại tiểu thuyết độc bản (yomihon
読み本), dùng để phân biệt với loại sách có tranh vẽ (ehon 絵本), chủ yếu
dành để đọc. Từ điển Quảng Từ Uyển giải thích là truyện hư cấu, nhiều tình
tiết phức tạp, nội dung chủ yếu nói về nhân quả báo ứng của Phật giáo và
giáo huấn đạo đức.
“Vũ nguyệt vật ngữ” (
雨月物語 – Truyện kể trong mưa và trăng) hoàn
thành năm 1768 gồm 9 truyện “Đỉnh Shiramine”(
白峰), “Hẹn mùa hoa cúc”
(
菊 花 の約), “Ngôi nhà trong bãi sậy”(浅茅の宿), “Cá chép trong giấc
mơ”(
夢応の鯉魚), “Bupposo” (仏法僧), “Chiếc nồi hơi ở Kibitsu” (吉備津
の釜), “Con rắn tà dâm” (蛇性の婬), “Chiếc khăn trùm đầu màu xanh” (青
頭巾), “Bàn về sự giàu nghèo” (貧富論). Trong đó hai truyện “Ngôi nhà
trong bãi sậy” và “Chiếc nồi hơi ở Kibitsu” được xem là hay nhất trong tập
truyện, chịu ảnh hưởng của “Truyện nàng Ái Khanh” và “Chiếc đèn mẫu
đơn” trong “Tiễn Đăng tân thoại” của Cù Hựu.
“Chiếc nồi hơi Kibitsu” tuy khởi đi từ điềm báo mang tính định mệnh
luận nhưng là một truyện rất hay về niềm tin, tình yêu, sự bội phản và trả thù
của con người. Shotaro, vốn là người con độc nhất của gia đình Izawa,
“chán ghét công việc đồng áng, chỉ thích rượu chè, ăn chơi trụy lạc, không
đếm xỉa gì đến lời răn đe của gia đình”. Hết sức phiền lòng, cha mẹ mới bàn
chuyện lấy vợ để Shotaro thay đổi tính nết. Có người mai mối giới thiệu cô
con gái nhà Kadasa là Isora vốn đẹp người đẹp nết, am hiểu thơ ca. Nhưng
khi đến hỏi ý kiến thần linh ở đền Kibitsu qua chiếc nồi hơi “nếu là điềm
lành thì khi nước sôi, nồi nước phát ra tiếng sùng sục, nếu là điềm gỡ thì nồi
im lìm” thì kết quả là xấu vì nồi hơi cứ im hơi lặng tiếng. Gia đình Kadasa
vẫn tổ chức hôn lễ cho hai người. Isora về nhà chồng rất siêng năng làm
việc, hết mực hiếu thảo với cha mẹ chồng. “Shotaro cũng đánh giá cao thiện
