NAM PHƯƠNG HOÀNG HẬU - Trang 5

Sao Hoàng Hậu lại buồn thế...
Xin dẫn một chứng từ của một cô nữ sinh thời 1937-1941 nhắc lại kỷ niệm
gặp gỡ Hoàng Hậu Nam Phương, viết trong tập san Đồng Khánh: Hà nội,
mái trường thân yêu. Dược sĩ Nguyễn Thị Huyền, vửa mất năm ngoái đã
viết lại cảm tuởng của mình như sau: "Ngày Bà Nam Phương đến thăm lớp,
cô Thục Viên, giáo sư Pháp Văn vẫn đứng trên bục giảng chìa tay đứng bắt
tay Hoàng Hậu và từ tốn trả lời các câu hỏi của Hoàng Hậu, không hề mất
chủ động. Trong khi đó Nguyễn Tiến Lãng, người đi cùng Hoàng Hậu
muốn tâu gửi gì với Hoàng Hậu đều quỳ xuống đất. Cô xin phép tiếp tục
giảng. Hoàng Hậu dự giảng và sau đó cho gọi học sinh giỏi Văn lớp là chị
Nguyễn Thị Thứ lên thưởng cho một bức ảnh do Hoàng Hậu ký tên. Thái
độ đường hoàng của cô đã gây cho chúng tôi một niềm tự hào chính đáng,
trong lúc ấy chúng tôi cũng thích vẻ đẹp dịu dàng Đông Phương và thái độ
bình tĩnh không có vẻ gì hách dịch của Nam Phương Hoàng Hậu". Một
trong những học trò có mặt bữa hôm ấy là cô Ngô thị Ngà, nguyên giáo sư
Trưng Vương đã cho biết cảm tưởng: Mê cái vẻ đẹp dịu dàng của Hoàng
Hậu và vì thế sau này cô đặt tên cho một cô con gái là Thu Phương, tức
Hương mùa thu nhắc nhớ đến tên Hoàng Hậu Nam Phương, hương miền
Nam. Hôm nay ngồi viết lại một chút cuộc đời Bà mà hình như Bà đang
ngồi trước bàn máy. Sự biết về Bà quá ít, mầy mò sách vở đủ loại, lục lọi
chỗ này chỗ kia cũng chỉ là những mảnh vụn rời rạc, cũng không thấy bóng
dáng Bà đâu cả. Cũng chả thu thập được nhiều nhọm gì. Người đời coi ra
vô tình với Bà đã đành, sách vở sử học cũng vậy. Ngay trong hồi ký của
vua Bảo Đại, "Le Dragon d Annnam", (1) tôi đã lật đi lật lại nhiều lần, chỉ
thấy loáng thoáng từ trang 62 đến 68 nói về cuộc hôn nhân của nhà vua hơn
là nói về Hoàng Hậu. Tôi đành lòng với một ít tài liệu trong báo Indochine
vào những năm 1942-43-44 với vài bài của Nguyễn Tiến Lãng và một vài
người bạn Pháp của gia đình. Bài viết về Bà của Cù Huy Cận không có
trong tay. Cuốn sách quan trọng của Phạm Khắc Hoè: từ Triều đình Huế
đến chiến khu Việt Bắc và Kể chuyện vua quan nhà Nguyễn chỉ được đọc
những đoạn trích dẫn mà nội dung quả thực khiếm nhã và tuyên truyền
nhiều hơn là sự thực. Một số bài báo trên các báo chí Hải ngoại thường viết