Tế Xuyên nghĩ đến các bạn trẻ, những bạn học cũ. Những người đó cũng
được tự do để chọn vợ trong đám nữ sinh trẻ đẹp.
Nhưng chàng không có một sự giúp đỡ nào để hy vọng về khía cạnh đó.
Nghĩ đến họ thật là vô ích.
Tâm hồn xao động, Tế Xuyên nhìn bên mặt, bên trái, chàng thấy các dãy
nhà tối tăm chồng chất lên nhau dưới cơn mưa lạnh giá và dai dẳng. Chàng
muốn chạy trốn, thoát khỏi hoàn cảnh hiện nay. Nhưng chàng không có
phương tiện. Nếu có thể trốn tới Thiên Tân hay Thượng Hải, chàng sẽ tìm
được việc làm và sẽ sống độc lập. Nhưng không bao giờ chàng có thể tự
giải phóng, Tế Xuyên chua chát nhận ra điều đó. Gia đình vẫn chờ đợi - dù
chàng trốn ở đâu - và đời chàng phải trở về. Và sau rốt chàng có thể tự giải
phóng cho chính mình? Chàng có thể chịu đựng với cảnh bị loại ra khỏi gia
tộc? Một người con trưởng nam không thể hèn hạ đến mức đó? Ít ra cũng
phải giữ lấy đức tính tự trọng.
Bấy giờ các con đường trở nên vắng vẻ. Vài gã hành khất kéo lê những
bước chân âm thầm, mình mẩy ướt đẫm nước mưa.
Một người đàn bà đi ngang qua Tế Xuyên. Bà hấp tấp đi mua nước
nóng, tay xách ấm nước, đầu đội chiếc khăn choàng làm bếp, miệng cắn hai
chéo khăn để che mưa. Một cậu bé từ trường trở về nhà dưới một cây dù to
tướng lợp bằng giấy dầu.
Tháng mười một, ngày ngắn mau tối. Trời vẫn tiếp tục mưa. Không bao
lâu, đêm xuống. Tế Xuyên bị bắt buộc phải tiến về một nơi nào đó, vì chàng
ướt đẫm và lạnh thấu xương. Cố nhiên là chàng chỉ có nước trở về nhà.
Nhưng trở về là đầu hàng.
Sau cùng không còn một giải pháp nào khác để nghĩ ngợi, chàng quay
bước trở về nhà. Chàng thấy những năm sắp tới diễn qua trước mặt, những
năm tối tăm - tuy chàng vẫn làm việc.
Nhưng những năm sau đó vẫn đem lại một cảm giác trống rỗng nội tâm,
chàng có cảm tưởng như thấy ảo ảnh kỳ dị, lâm li, khi mấy đứa con chàng
chấp tay cầu khẩn xin không phải sanh ra trên cõi đời đáng chán này. Và
trong khoảnh khắc một tia chớp, Tế Xuyên hiểu rõ chàng phải làm gì để
giúp cho chúng nó toại nguyện. Chàng vụt đứng lại và nhìn chăm chú qua
