Pháp, đó là bản năng dân chủ. Hoàn cảnh chính trị có thể đã đem lại cho bản
năng ấy một vẻ đắng cay riêng, nhưng hoàn cảnh không đẻ ra bản năng ấy.
Ở Hoa Kì, nhân dân không hề hằn thù các giai tầng xã hội bên trên, nhưng
họ cảm thấy ít khoan thứ với họ và thận trọng đặt họ nằm ngoài chính
quyền. Nhân dân Mĩ không e ngại những tài năng lớn, nhưng ít mến mộ họ.
Nói chung, ta thấy là mọi thứ gì được dâng lên cao mà không có sự ủng hộ
của nhân dân thì đều khó mà có được ân sủng của nhân dân.
Trong khi những bản năng dân trị tự nhiên khiến cho người dân tách
những con người danh tiếng ra khỏi bộ máy quyền lực, thì có một bản năng
cũng không kém mạnh mẽ lại đẩy những con người danh tiếng này xa ra
khỏi sự nghiệp chính trị, nơi họ khó mà có thể tồn tại nguyên vẹn là chính
mình và có thể tiến lên mà không tự hạ mình. Chính thủ tướng Kent là người
đã diễn đạt tư tưởng này một cách thật là ngây thơ. Vị tác giả danh tiếng tôi
vừa kể tên ra, sau khi ca tụng đủ điều đoạn văn trong hiến pháp giao cho
ngành lập pháp quyền cắt cử các quan toà, liền nói thêm: “Thật vậy, rất có
thể những con người thích hợp hơn cả để cắt đặt vào những vị trí đó vẫn có
thái độ quá ư dè dặt và họ cũng quá nghiêm khắc trong nguyên tắc để có thể
lần nào có phổ thông đầu phiếu thì họ cũng thu được số phiếu cao.” (Kent’s
Commentaries, tập I, trang 272). Đó là điều đã được in ra ở Mĩ vào năm
1830 mà chẳng ai phản đối hết.
Điều đó khiến tôi thấy rằng những người coi phổ thông đầu phiếu như
một bảo đảm cho những chọn lựa đúng đắn đã hoàn toàn ảo tưởng. Phổ
thông đầu phiếu có những ưu thế khác, nhưng không phải ưu thế ấy.
VỀ NHỮNG NGUYÊN NHÂN KHIẾN CHO NHỮNG BẢN
NĂNG DÂN CHỦ ĐÓ CÓ THỂ ĐƯỢC CHỈNH SỬA ĐÔI CHÚT
Tác động ngược của những hiểm hoạ lớn đến nhân
dân cũng như đến con người. − Vì sao nước Mĩ lại có vô
số con người kiệt xuất điều hành công việc đất nước từ
