kháng cự đó là một sự kiện liên tục, và việc điều hành nó chỉ là chuyện ngẫu
nhiên.
TÁC ĐỘNG CỦA BẠO QUYỀN CỦA PHE ĐA SỐ ĐẾN TÍNH
CÁCH DÂN TỘC CỦA NGƯỜI MĨ; VỀ ĐẦU ÓC BÈ PHÁI Ở
HOA KÌ
Những tác động của bạo quyền của phe đa số cho tới
nay vẫn còn thấy rõ trong tập tục hơn là trong cách điều
hành xã hội. − Chúng kìm hãm sự phát triển những tính
cách lớn. − Những nền cộng hoà dân chủ có tổ chức
như của Hoa Kì khiến cho đại đa số con người có đầu
óc bè phái. − Bằng chứng của đầu óc đó ở Hoa Kì. − Vì
sao ở trong nhân dân người ta có lòng yêu nước hơn là
trong những người nhân danh nhân dân làm công việc
cai trị dân.
Ảnh hưởng của những điều vừa nói trên mới chỉ thể hiện yếu ớt trong xã
hội chính trị; nhưng người ta cũng nhận xét thấy những tác động khó chịu
đến tính cách dân tộc của người Mĩ. Tôi cho rằng nhờ tác động ngày càng
gia tăng từ bạo quyền của phe đa số mà có một nhóm nhỏ những con người
nổi danh giờ đây leo lên được sân khấu chính trị ở Hoa Kì.
Khi cuộc cách mạng ở Mĩ bùng nổ, những con người ấy xuất hiện trong
đám đông; khi đó công luận dẫn dắt ý chí con người và không tỏ ra bạo
quyền đối với những con người đó. Những con người nổi tiếng thời đó, khi
họ tự do gắn bó với sự vận động của các tư tưởng, đã có được một vẻ vĩ đại
đúng là như họ phải có. Họ toả ánh sáng lên đất nước và không vay mượn
ánh sáng của đất nước.
Ở các chính quyền chuyên chế, những “người lớn” sống gần ngai vàng
đều vuốt ve những đam mê của ông chủ và tự nguyện thu mình theo những
đòi hỏi đỏng đảnh của ông chủ. Nhưng quần chúng nhân dân của quốc gia
