đó lại không chiếm lấy bằng một khế ước. Nếu chẳng may một dân tộc Anh
điêng bản địa không còn đủ sức sống trên lãnh thổ của họ, người Mĩ sẽ thân
ái cầm tay họ và tự mình dẫn họ đi bỏ thân ở một nơi xa với đất đai tổ tiên
của họ.
Người Tây Ban Nha, bằng những việc làm kinh tởm chưa từng thấy, toàn
bộ công trình là một sự hổ thẹn không bao giờ xoá sạch, mà không làm sao
tiêu diệt được giống người Anh điêng bản địa, cũng không sao ngăn cản họ
được chia sẻ các quyền. Người Mĩ ở Hoa Kì giành được kết quả kép ấy dễ
dàng đến diệu kì, vừa nhẹ nhàng, vừa hợp pháp, lại đầy tình nhân loại, vừa
không đổ máu, mà vẫn không hề vi phạm một nguyên lí đạo đức nào
trước mắt loài người. Ta khó mà có thể thủ tiêu con người mà đồng thời vẫn
hết sức tôn trọng các luật lệ của nhân loại.
GIỐNG DA ĐEN GÂY RA CHO GIỐNG DA TRẮNG
Vì sao với con người hiện đại chế độ nô lệ và các dấu
vết nô lệ lại khó xoá bỏ hơn so với con người cổ đại. −
Ở Hoa Kì, định kiến của người da trắng đối với người
da đen hình như càng mạnh hơn sau khi thủ tiêu chế độ
nô lệ. − Vị trí người da đen tại các bang miền Bắc và
miền Nam. − Tại sao người Mĩ xoá bỏ chế độ nô lệ. −
Sự nô dịch thú vật hoá kẻ nô lệ và bần cùng hoá người
chủ. − Khác nhau giữa vùng hữu ngạn và tả ngạn sông
Ohio. − Tìm nguyên nhân cho điều này. − Giống da đen
càng xuống miền Nam càng suy thoái, do chế độ nô lệ
tạo ra. − Giải thích điều này ra sao. − Khó khăn của
các bang miền Nam trong việc xoá bỏ chế độ nô lệ. −
Những nguy cơ trong tương lai. − Những điều phải suy
nghĩ. − Thành lập khẩn địa da đen ở châu Phi. − Tại