CHƯƠNG V
VỀ CÁCH THỨC NGƯỜI MĨ SỬ DỤNG HÌNH THỨC
HIỆP HỘI – ĐOÀN THỂ TRONG ĐỜI SỐNG DÂN SỰ
Tôi không muốn nói đến những đoàn thể chính trị được con người đem
dùng vào việc tự vệ chống lại hành động chuyên chế của một phe đa số hoặc
chống lại những lấn lướt bởi quyền lực của một ông vua. Những điều đó đã
được tôi xem xét ở chương khác. Rõ ràng là, nếu như mỗi công dân, khi mà
trong tư cách cá nhân họ càng lúc càng trở nên yếu thế đi, và do đó, khi tách
riêng ra họ càng không có khả năng duy trì quyền tự do của mình, nếu họ
không học lấy cách thức đoàn kết với những ai có hoàn cảnh như mình để
cùng tự vệ, tất yếu khi đó bạo quyền sẽ nảy nở và lớn mạnh cùng với bình
quyền. Vì thế ở chương này tôi chỉ bàn đến những hiệp hội đoàn thể được
hình thành trong đời sống dân sự và chúng chẳng hề có tính chất chính trị.
Các đoàn thể chính trị tồn tại ở Hoa Kì chỉ là một chi tiết giữa bối cảnh
mênh mông của các hiệp hội đoàn thể ở xứ sở này.
Người Mĩ ở mọi lứa tuổi, mọi điều kiện và hoàn cảnh, mọi trình độ tinh
thần trí tuệ, đều luôn luôn kết hội lại với nhau. Không những họ có những
hiệp hội thương mại và công nghiệp mà ai ai cũng có chân trong đó, họ còn
có cả ngàn kiểu hiệp hội các loại khác nữa: hội về tôn giáo và hội về đạo
đức, hội nghiêm túc và hội tào lao, hội khá chung và hội rất riêng, hội vô
cùng lớn và hội vô cùng bé. Người Mĩ lập hội để tổ chức lễ tết, lập hội để
mở trường học theo lối tự học (séminaire – ND), lập hội để xây dựng các
quán nhậu, để dựng nhà thờ để quảng bá sách, để cử các nhà truyền giáo đi
tới những vùng xa xôi tận đẩu tận đâu. Cũng theo cách lập hội đó mà người
Mĩ xây bệnh viện, mở nhà tù, dựng trường học. Kể cả khi có nội dung là
