CHƯƠNG IX
NGƯỜI MĨ ÁP DỤNG HỌC THUYẾT “LỢI ÍCH RIÊNG
ĐƯỢC NHẬN THỨC ĐÚNG” VÀO LĨNH VỰC TÔN
GIÁO NHƯ THẾ NÀO
Nếu như học thuyết “lợi ích riêng được nhận thức đúng” chỉ nhắm vào cõi
thế gian này thôi, thì như vậy vẫn còn chưa đủ. Vì vẫn còn vô vàn điều hi
sinh chỉ có thể được nhận phần thưởng ở thế giới khác. Và dù ta có cố công
đem tính hữu ích của đức hạnh ra mà thử thách đến bao nhiêu nữa, thì ta
cũng khó mà làm yên lòng một con người không muốn chết.
Vậy nên thật cần biết xem học thuyết “lợi ích riêng được nhận thức đúng”
có thể dễ dàng hoà hợp với các tín điều tôn giáo được không.
Các triết gia khuyến dụ học thuyết này nói với mọi người rằng, muốn
sung sướng ở đời, con người cần kiểm soát các đam mê và cẩn thận giữ sao
cho chúng không quá trớn; con người chỉ có thể có nổi một hạnh phúc bền
lâu bằng cách chối bỏ hàng ngàn thú vui chốc lát, và cuối cùng thì phải
không ngừng chiến thắng bản thân để mình được hữu dụng hơn.
Những nhà sáng lập của hầu hết các tôn giáo đều có gần cùng một giọng
như vậy. Không chỉ ra cho con người một con đường đi khác đến đích, họ
chỉ làm cái việc đẩy cho cái đích đi xa hơn. Thay vì đặt giá những hi sinh áp
đặt cho con người ở ngay cõi đời này, họ đặt giá cho họ ở một thế giới khác.
Dẫu sao thì tôi cũng chẳng tin rằng những con người thực hành đức hạnh
theo tinh thần tôn giáo hành động vì nhắm vào một phần thưởng lúc mai sau.
Tôi đã gặp những người Ki Tô giáo ngoan đạo không bao giờ ngừng quên
thân để lao động vì hạnh phúc chung cho tất cả mọi người, và tôi từng nghe
họ nói rằng họ làm như vậy chỉ vì lợi ích của một thế giới khác; song tôi vẫn
