Không có thế lực nào trên trái đất này lại ngăn cản nổi quyền bình đẳng
ngày càng gia tăng của các điều kiện lại không khiến cho đầu óc con người
hướng tới cái có ích, và không đem lại cho từng công dân cái khả năng tự
thu lại trong bản thân.
Vậy là vẫn còn phải đợi cho tới lúc lợi ích cá nhân trở thành lợi ích chính
yếu hơn bao giờ hết, nếu không phải là trở thành động cơ duy nhất thúc đẩy
hành động của con người. Nhưng vấn đề vẫn còn bỏ đó, đó là cách thức mỗi
con người nhận thức đúng về lợi ích cá nhân.
Nếu các công dân, một khi trở thành bình đẳng, vẫn cứ là những con
người ngu dốt và thô lậu, thì thật khó mà có thể tiên đoán được cái lòng vị kỉ
của họ có thể đẩy họ tới những điều quá trớn ngu dại đến đâu, và ta thật khó
mà nói trước những con người ấy tự họ sẽ lao vào những nỗi khốn cùng ê
chề đến mức nào, chỉ vì họ sợ phải hi sinh một chút gì hạnh phúc riêng cho
sự thịnh vượng của đồng loại.
Tôi chẳng tin rằng học thuyết về lợi ích như đang được rao giảng ở nước
Mĩ lại là điều hiển nhiên toàn diện; song nó chứa đựng một số lượng lớn
những chân lí thật hiển nhiên đủ để soi đường cho mọi con người. Hãy khai
sáng cho con người bằng mọi giá đi; vì cái thời kì của những hi sinh mù
quáng và những đức hạnh mang tính chất bản năng đã trốn xa khỏi chúng ta
rồi, và tôi đang thấy dần dần tiến đến cái thời mà quyền tự do, hoà bình công
cộng và trật tự xã hội sẽ không thể nào thiếu được yếu tố khai sáng.
